سیستمی ڕامیاریی له هزری مامۆستا ئهحمهد كاكه مهحمود دا
عهبدوڵلا مهلا ئهحمهد
مامۆستا ئهحمهدكاكه مهحمود, یهكێكه لهبیرمهندو شهرعزان وسیاسهتمهدارو زانا بهرجهستهكانی كورد, ئهو بهشێكی زۆری تهمهنی له ناسینی بنهماو پڕهنسیپهكانی شهریعهتدا بردۆته سهرو، بهشێكی زۆریشی لێ تهرخان كردووه, له تێگهیشتن لهسیستمی سیاسیی له ئیسلامدا وسهرهڕای ئهوهش كهخوای گهوره بهشێكی ژیانی ئهم كهڵه پیاوهیشی كرده هاوچهرخی پیادهبوون و پڕاكتیزه كرانی بهشێك له نیزامی سیاسیی له ئیسلامدا, ئهم هزرڤانه پایهبهرزه زۆرێك له بیره بههێزو به پێزهكهی له فیكری پێشهوا ئهبوئهعلای مهودودی یهوه وهرگرتوهو سهرهڕای ئهوهی كهبیری ئهم سیاسهتمهداره زۆر نزیكه له بیری پێشهوایان سهییدقوتب و شێخ عهبدوڵلاَعهزام وبیرمهنده زهبر بهدهستهكانی ترو، دواجار دهكرێت بڵێین كاریگهری كردهیی پێشهوا عوسمانی كوڕی عهبدولعهزیزی لهسهر بووهو، به پڕاكتیكیش دوای ئهو پێشهوایه توانی ڕهسهنانه جێگا زانستی ومهكانهته ڕوحی یهكهی پڕ بكاتهوه, كهدهرهنجامهكهی تهفسیرێكی ناوازهی وهك تهفسیرهكهی ئهو پێشهوایهی لێ كهوتهوه.
مامۆستا ئهحمهد كاكه مهحمود, بیرمهندێكی ئیسلامیی فیكر فراوانه , دهكرێت لهسهرجهم لایهنهكانهوه, خوێندنهوه بۆ بیروڕاو هزری ئهم كهڵه پیاوه بكرێت, ههر له سیاسهتهوه, تائاشتی, وتاسهربهستی, وتا بهیعهت, و.........وچهندهها بواری گرنگی تری شهرعی, كه له نوسینهكانی دا ڕهنگیان داوهتهوه, وبهنده بهكورتی لێرهدا لهسهر لایهنی نیزامی سیاسی له بیری مامۆستادا ئهدوێم:
سیستمی سیاسی ئیسلامیی وپیادهكردنی حوكمی خوای پهروهردگار لای مامۆستا ئهحمهدكاكه مهحمود لهوسۆنگهیهوه سهرچاوهی گرتوه, كه پێشهوا ئهبوئهعلای مهودودی ئاماژهی پێداوه, كه ئهفهرموێت: ...لهڕووی ڕیشهكێشكردن ولابردنی ناشهرعی (منكر)یهكانهوه, ناشهرعی گهوره (المنكر الاكبر) پێش ئهوانی تر دهخرێت, كه بریتی یه لهحوكمڕانی كردن به غهیری ئهوه كه خوای پهروهرگار ناردویهتیه خوار, (الحكم بغیر ما أنزل الله), چونكه ناشهرعی یهكانی تر گشتیان لق وپۆپ و زادهو بهرههمی ئهو ناشهرعی یه زلهن! چونكه كاتێك حوكمی غهیری خوا زاڵ بوو, سهرجهم پهرستشهكانی تر ئهبنهوه به شتی ڕۆتین و ڕوكهشیی, و بهپێچهوانهوهو له ژێر بهعهمهلی كردنی سیستمی ئیسلامیدا ئهوجار برهو به پیاده كردنی ڕاستهقینهی سهرجهم بوارهكانی شهریعهت ئهدرێت, ولێرهشهوه مامۆستا تهنانهت بۆ نوێژ كردنیش(إقامة االصلاة) وهك پێشهكی و پێش دهستی یهك دێنێته ئهژمار بۆ پهرهوهرده كردنی تاكی مسوڵمان بۆ ئامانجه گهورهكه كهگێرَِانهوهی حوكمی خواو پیاده كردنی سیستمێكی ئیسلامیه كه ئهگهر بهوردی سهرنجی نوسینهكانی مامۆستای موفهككیر بدهین ئهم تێگهیشتنهمان به تهواوهتی بۆ ڕوون ئهبێتهوه. لێرهدا ئهو گوتهیهی بیرمهند (ئیقباڵی لاهوری)م بیردهكهوێتهوه, كه باس له پێكهوه گرێ دانی دین ونیشتمان ئهكات كه ئهڵێت: دهبێت وهك تێكۆشان بۆ ئایین , تێكۆشان بۆ نیشتمانیش بكرێت, چونكه دینداری به بێ نیشتمان وخاكێكی دیاری كراو ناكرێت, كه بهراستی گوتهیهكی ئێجگار جوانه بهلاَم دهبێت لێرهدا ئهوهمان بیر نهچێت كه ئهم گوتهیه له لایهن زۆر له مامۆستایان و ههندێك خهڵكی بهرژهوهند خوازهوه ئهقۆزرێتهوهو به جۆرێكی تر لێك ئهدرێتهوه, (كلمة حق یراد بها باطل), چونكه كاتێك زهوی ونیشتمان قهدری دهبێت كه سیستمی ئیسلامیی تیایدا جێ به جێ بكرێت, ولهوێشهوه سهرجهم عیبادهتهكان پیاده بكرێن ودواجار ئهو زهوی یهی كه حوكمڕانی خوایی تیادا ئهبێت, ئهو جێگایه نیشتمانی ههر مسوڵمانێكه چونكه نیشتمانی بێ ئیسلام, وسێكۆلار سیستم چی بۆ ههر مسوڵمانێك دێنێته دی؟
بۆیه سهبارهت به نیزامی سیاسی ئیسلامیی، نوسیویهتی: حوكمڕانی ڕاستهقینه تهنها خوایه، كهواته ئهوانهی كه ههڵ ئهستن به پیادهكردنی فهرمانی خوای گهوره لهم سهرزهوی یهدا, وهك جێنشین(حاكم)وان.......واته كهسێك وهكیلی حاكم بێت, دیاره ئهبێ به پێی ئهو نهخشهیه بجوڵێتهوه كه ئهو بۆی كێشاوه, وبۆی دیاری كردووه, وئهوانهیش دهوڵهتی ئیسلامیی ئهبهن بهڕێوه, ههر ئهو ههڵوێستهیان بۆدادهنرێت, خوای گهوره لێرهوهیه ئهفهرموێت: (وَعَدَ اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لیسْتَخْلِفَنَّهُم فِی الاَرْض كَمَا اسْتَخْلفَ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلیُمَكِّنَنَّ لهُمْ دِینَهُمْ الَّذی ارْتَضی لهُمْ وَلیُبَدِّلنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا یعْبُدُونَنِی لاَ یُشْركُونَ بِی شَیْئًا وَمَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذلِكَ فَأُوْلئِكَ هُمْ الْفَاسِقُونَ). النور(55) خوا بهڵێنی داوه, بهو كهسانهتان كهباوهڕیان هێناوه، وه كردهوه چاكهكانیان كردووه، كه بێگومان دهیانكاته جێ نشین له زهویدا, ههروهك ئهوانی پێش ئهمانی كرده جێنشین, وه ئاینهكهیان بۆ دهچهسپێنێ, ئهو ئاینه كهخوا پێی ڕازی بووه بۆیان, وه ترس وبیمیان بۆ دهگۆڕێ به ئاسایش وئارامیی, لهوكاتهدا ئیتر ههرمن دهپهرستن, وهیچ هاوبهشیهكم بۆ بڕیارنادهن, وهههركهس بێ بڕوابێ, ئهوه بهڕاستی ههر ئهوانهن دهرچوون له ڕێگای خوا. ئهم ئایهته پیرۆزه زۆر بهڕوونی نهخشهی دهوڵهت وسیستمی ساسیی دیاری ئهكات، چونكه خوای پهروهردگار دوو شتی گهورهی فهرمووه لهئایهتهكهدا:
یهكهم : ئهوهیه كه ئیسلام ههموو كات وشهی خهلافهت ناوئهبات, .........چونكه مرۆڤ جێ بهجێ كاری بهرنامهو سیستمی خوایه له سهر زهوی دا كهئیسلامهو حاكمیهتیش تهنها بۆ ئهوه,و مرۆڤ دهبێت پیادهی بكات. وه بۆی نییه زیادو كورت بكات, لهو سیستم ونهخشهیه كه حاكمی بالاَ بۆی كێشاوه.
دووهم: خوا بهڵێنی تهواوی داوه به مسوڵمانان كه بیانكات به جێ نشین, وَعَدَ اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْكُمْ.........تاسهرجهم مرۆڤایهتی ببنه جێ بهجێ كاری بهرنامهی خوالهسهرزهوی و سیستمی ئیسلامیی بكهنه بهرنامهو سیستمی ژیانیان. لێرهدا مامۆستا ئهحمهد كاكه مهحموود ئهفهرموێت: ئا.....ئهمهیه دیموكراتیی! نهك دیموكراتی یهته پوچهڵهكهی ئهوروپا........ئهگهر به چاوێكی وردهوه سهیرێكی ئهم (خهلافه) گشتییه بكهین، كهئیسلامیی پیرۆز هێناویهتی. ههر لهم ڕوانگهیهشهوه سهبارهت به سیستمی دهسهلاَت و دیموكراتیهت بهنمونه ئههێنێتهوه و ئهفهرموێت: ئهگهر مهبهست لهوشهی دیموكراتیهت ئهوه بێت، كه پڕۆگرامێك دهست نیشان بكرێت، بۆ دهوڵهت لهلایهن گهلهوهو دهسهلاَت (سوڵته)یش ههر بۆ گهل بێت، ئهوا بهم مانایه ئیسلام دیموكراتیهتی تیادا نییه، چونكه ئیسلام بریتییه له بڕیاری خوای گهوره (نهك هی گهل) بۆگرۆهی ئادهمیی، ئینجا جێنشینهكهی موسوڵمان ئهیبات بهڕێوه بهپێی نهخشهكهی خوای گهوره, بهلاَم جوانترین وشه كهڕهوا بێت و بهكار بهێنرێت بۆ ئیسلام لهم بارهیهوه ئهوهیه پێی بڵێیت(حكومهتی خوایی: الحكومة الالهیة)، وه (سیۆقراتیهتی ئیسلامیی), كهوابوو دیموكراتیهتی ئیسلامیی زۆر زۆر جیاواز تره له دیموكراتیهتی ئهوروپا!
لێرهدا بیره ڕهسهنه ئیسلامیهكه له بیری هزرڤان ئهحمهد كاكه مهحموددا دهردهكهوێت, چونكه ههموو سیستم و دهسهلاَتێك له ئیسلامدا ڕهت دهكرێتهوه, ودهبێ حاكمیهت تهنها بۆ خوای پهروهردگار بێت و ههموو بهرنامهیهك ههر جۆرێك بێت ئهگهر لهسهر فهرمایشتی خوایی بنیات نهنرابێت ئهوا بهرپهرچ دهدرێتهوه, ههرچهنده لهم ڕێگایهوه, زۆرلایهن ههوڵ دهدهن دیموكراتیهت وهك بهرنامهیهكی بێ پهڵه بخهنه بهرچاو، بهلاَم بیریار ئهحمهد كاكه مهحموود له ڕوانگهی ئیسلامهوه ڕهتی دهكاتهوه, چونكه چوارچێوهی بڕیار بۆخواو فهرمان بۆ خوای تیادا دیاری نهكراوهو ئهوهی ههوڵی گونجاندنی دیموكراتیهت لێرهدا ئهدات, ئاسنی سارد ئهكوتێت و ئیسلام لهسهرچاوهدا ڕهتی كردۆتهوه!
لهلایهكی تریشهوه, بێگومان ههر سیستمێك پێویستی بهوه دهبێت, كههێزێكی زهبربهدهست وچهكداری له پشتهوه ههبێت، تا بتوانێت پیاوانه ئهو بهرنامهو سیستمه جێبهجێ بكات, ههرچهنده مامۆستا پێی وایه كه چهك ههوڵی دواجارو ناچارییه, ئهم ڕایهیشی لهكتێبی (ئاشتی له ئیسلامدا) ڕهنگی داوهتهوهو ژیانی پڕ له خهبات وجیهاد وموقاوهمهتی ئهم شێخه موجاهیده سهلماندویهتی, كه تا ناچار نهكرابێت نهخۆیی و نهبزوتنهوه دهست نهمامهكهی پهنایان نهبردۆته بهرچهك..لهم سۆنگهیهوه ئهفهرموێت:
ئاشتی له ئیسلامدا خاڵی سهرهكییه, وه ئیسلام ههموو كات خۆی ئهپارێزێ له جهنگ و ههرا, كهواته جهنگ (حرب) شتێكی ناچارییه, وهبههۆی ستهم وناپاكییهوه, بهرپا دهبێت, كه ناپاكترین ستهم هاوهڵ بڕیاردانه بۆ خوا, وه خراپترین فهساد ژێردهستهكردنی بهندهیه بۆغهیری خوا, ئینجا جهنگی لهگهڵ ئهكرێ, تالهو ستهمه دهست ههڵ دهگرێ و ڕوو دهكاته ڕێگای چاكهو ڕزگاریی ئهیگرێته بهر.......( وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّی لاَ تَكُونَ فِتْنَة وَیكُونَ الدِّینُ كُلُّهُ لِلَّهِ فَإِنْ انتَهَوْا فَإِنَّ اللَّهَ بِمَا یعْمَلُونَ بَصِیرٌ. الانفال (39) : باباوهڕداران جهنگ بكهن له گهڵ بێ باوهڕاندا ههتا ئاژاوهو بێ باوهڕی و بت پهرستی نامێنێت و ئایین و ملكهچی تهنها بۆخودا ئهبێت, جا ئهگهر كۆتاییان هێنا, ئهوه بهڕاستی خوا بهههر كردهوهیهك كه دهیكهن بینایه. كهواته ئیسلام به ناچاری بڕیاری جهنگ ئهدات, تاحوكم وبڕیاری خوا له سهر زهویدا جێگیر ببێت, وه تائهوانهی داوای خوایهتی ئهكهن, پێشێل بكرێن وسوڵتان و دهسهلاَتیان نهمێنێ. ئیسلام بۆ ههموو گۆی زهوی هاتووه, تاببێ به ڕۆشنایی بۆیان و لهتاریكی ولێلاَیی ڕزگاربن, بۆیه ئهگهر كهسێك , هێزێك, بهرههڵستی وهستاو ویستی ئهو نوره بكوژێنێتهوه, ئهوه ئهبێت دهمكوت بكرێ و سهری دڕكاویشی پان بكرێتهوه، تا (كهلیمه)ی خوا بدرهوشێتهوه، وه حاكمیهت ههر بۆخوا بێت، كهواته دواجار ئیسلام چهك بهكار دههێنێت, بۆ ئهوهی ئهگهر كهسێك لایدا, له ڕێگای ڕاست ئهو هێزه ڕاستیی بكاتهوهو بیهێنێتهوه سهر شاڕێگه, وه بۆئهوهی دهستی ناپاكان و ملهوڕان ببهستێ لهستهم ودهست درێژی، وهك پهروهردگار ئاماژهی پێداوه: (یاأَیُّهَا النَّبِیُّ حَرِّض الْمُؤمِنِینَ عَلی الْقِتَالِ إِنْ یكُنْ مِنْكُمْ عِشْرُونَ صَابِرُونَ یغْلِبُوا مِائَتَیْنِ وَإِنْ یكُنْ مِنْكُمْ مِائَة یغْلِبُوا أَلْفًا مِنْ الَّذینَ كَفَرُوا بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لاَ یفْقَهُونَ). الانفال(65) ئهی پێغهمبهر هانی بڕواداران بده, لهسهر جهنگ كردن لهگهڵ دوژمناندا, ئهگهر له ئێوهدا ببێ, بیست كهسی خۆڕاگر زاڵ دهبن بهسهر دووسهد كهسی بێ باوهڕدا. وه ئهگهر سهدكهس لهئێوه ههبێ, زاڵ دهبن بهسهر ههزار كهسدا, له ئهوانهی بێ باوهڕن, بههۆی ئهوهی بهڕاستی ئهوانه كۆمهڵێكن نافامن.
(أُذنَ لِلَّذینَ یُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظلِمُوا وَإِنَّ اللَّهَ عَلی نَصْرهِمْ لقَدِیرٌ (39) الذینَ أُخْرجُوا مِنْ دِیارهِمْ بِغَیْر حَق إِلاَّ أَنْ یقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ وَلوْلاَ دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضهُمْ بِبَعْض لهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِیعٌ وَصَلوَاتٌ وَمَسَاجِدُ یُذكَرُ فِیهَا اسْمُ اللَّهِ كَثیرًا وَلینصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ ینصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لقَوِیٌّ عَزِیزٌ). الحج(40) جهنگ وجیهاد ڕێگهدرا, بهئهو موسوڵمانانهی شهڕیان لهگهڵدا دهكرێ, لهبهرئهوهی كهبهڕاستی ستهمیان لێكراوه, وهبێگومان خوا, بۆسهرخستنیان بهتوانایه, ئهوانهی كه دهركران, لهماڵ و ولاَتیان بهناههق, تهنها گوناهیان ئهوه بوو, كهدهیانووت: پهروهردگارمان خوایه, وه ئهگهر خوا خهڵكی لهناونهبردایه, ههندێكیان به ههندێكیان, بێگومان دهڕوخێنرا, دێروكڵێساو كهنیسهو مزگهوتهكان, كهیادی خوا لهو پهرستگایانهدا زۆر دهكرا, وه بێگومان خوا كهسانێك سهر ئهخات, كه یارمهتی دینی خوائهدهن. بهڕاستی خوا, بههێزو بالاَدهست و بهتوانایه.
(قَاتِلُوا الَّذینَ لاَ یُؤمِنُونَ بِاللَّهِ وَلاَ بِالْیوْمِ الاخِر وَلاَ یُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَلاَ یدِینُونَ دِینَ الْحَقِّ مِنْ الَّذینَ أُوتُوا الْكِتَابَ حَتَّی یُعْطوا الْجِزْیة عَنْ یدٍ وَهُمْ صَاغِرُونَ). التوبه (29). جهنگ بكهن لهگهڵ ئهوانهی كهبڕواناهێنن بهخواو بهڕۆژی دوایی و بهحهرامیی دانانێن ئهوهی كهخواو پێغهمبهرهكهی حهرامیان كردووه, وه مل كهچ ناكهن بۆ ئایینی ڕاست, لهوانهی كتێبیان پێ بهخشراوه, ههتا باج وسهرانه دهدهن, بهدهستی خۆیان وبهمل كهچی, لهكاتێكدا ئهوان سهرشۆڕو ڕیسوان.
لێرهوه فیكری مامۆستا ئهحمهد كاكه مهحموود سهبارهت به حاكمیهت و سیستمی ئیسلامیی ڕوون ئهبێتهوه, سهرهڕای ئهوهی دهری دهخات كه دهبێت تهنها حاكمیهت بۆ خوای پهروهردگار بێت, لێرهشا سهرجهم بیرمهنده به هێزهكانی شهریعهت ههر له عیززی كوڕی عهبدوسسهلامهوه, تا ئیمام بهنناو سهییدی شههیدو شێخ عهززام وكاك ئهحمهدی موفتی زادهو عوسمانی كوڕی عهبدولعهزیزو مامۆستا ئهحمهد كاكه مهحموود كۆكن, بهلاَم دهكرێت لێرهدا زیاتر
نزیكیهك له نێوان فیكری مامۆستا ئهحمهد كاكه مهحمود وشێخ عهبدوڵلاَعهزام دا بفامرێتهوه, چونكه ئهم دووبیرمهنده خاوهن گوفتاروكرداره له خاڵی بانگهوازو دواتر گرێدانی جیهادو ڕوبهڕوبونهوهی چهكداریدا نزیكن و كاروانه بانگهواز كارو جیهادی یهكهی ههردوكیان شاهێدی ئهم ڕاستیهن.
ماوهتهوه بڵێین: ڕابوونی ئیسلامیی كوردستان له سایهی فیكری ئهم بیرمهندو سیاسهتمهدارو شهرعزان و كهڵهزانایهوه, توانی تهوژمێكی ڕهسهنانه تر به ڕێبازه پیرۆزهكهی بدات و بێگومانیشه به غیابی ئهم پیاوهش ڕابوونی ئیسلامیی زیان مهنده گهورهكهیه, بهلاَم خۆشبهختانه نوسینهكانی ماونهتهوهو دهكرێت له ئایندهدا نۆژهن كردنهوهی ڕابوونی ئیسلامیی كوردستان به گشتیی و بزوتنهوهی ئیسلامیی به تایبهتی لهسهر بنیات بنرێت.
شایهنی باسه: مامۆستا ئهحمهد كاكه مهحمود له دوای بهسهر بردنی تهمهنێكی كورت بهلاَم پڕ له ههڵوێست و ههوڵ وجیهادو ناسۆریی له پێناوی مهبدهئهكهیدا له ڕۆژی 25-1-2007 كۆچی دوایی كردو له گۆڕستانی (گولاَن)و له تهنیشت گۆڕی پێشهوا عوسمانی كوڕی عهبدولعهزیزهوه له حشودێكی جهماوهری بهرفراواندا بهخاكمان سپارد. فسلام علیه یوم ولد ویوم مات ویوم یبعث حیا.
20/01/2015