دەبێت پێڕەوی هەر لە ئەهلی سوننەت و جەماعەت بكەین.!

نووسینی: مامۆستا مەلا ئەحمەد كاكه مەحموود

بەشی دووەم.

بێژەی (سوننەت) چەند ماناو واتایەكی لە ئامێز گرتووە، بەڵام ئەوی باسەكەمان دەوڵەمەند بكاو پەیوەندی پێوەی هەبێ، ئێمه هەر لەوە دەدوێین و دەنووسین، كەوابوو دەگەرێینەوە بۆ لای ئەهلی (سوونەت و جەماعەت)، ئەوان چۆنی لێتێگەیشتبن و مانایان كردبێت، ئێمەش هەروا دەڵێین و وا دەڕۆین، تا دوایی عەقیدەكەشمان لەسەر بناغەی ڕاوبۆچوونی ئەوان دا بمەزرێنین و هەر وە دووی (سوننەت)ی ئەوانیشدا بڕۆین.

پێشەوا (ئیبن ڕەجەب) لە سوفیانی سەوری نقڵ دەكات و دەڵێ: (إستوصوا بأهل السنة خیرا، فإنهم غرباء) واتە: هەردەم لە تەك (ئەهلی سوننەت)دا چاك بڵێن و چك ڕەفتار بكەن، چونكە غەریب و نەناسراون و خەڵكانیش بە دەمیانەوە ناچن.! دیارە مەبەستی ئەو پێشەوا بەرێزانە بەبێژەی (سوننەت) هەر ئەو رێو ڕەسمەیەی پێغەمبەرە ﷺ، كە هاوەڵانیش وە دووی كەوتوون، كە لە گشت بەد گومانی و ئارەزوو پەرستنێك دوور بووە.
بۆیە (فوزەیلی كوڕی عەییاز)یش دەڵێت: (أهل السنة من عرف ما یدخل فی بطنه من حلال) واتە: ئەهلی سوننەت بە كەسێك دەڵێن هەرچی دەخوات حەڵاڵ بێت، واتە: حەڵاڵ و حەرامی لا بێت، چونكە خۆپاراستن لە حەرام گەورەترین سیفەتی پێغەمبەرەو ﷺ هاوەڵانیش لەسەری ڕۆشتوون.
ئەوسا - بۆ دوایی- لەلای زۆربەی زانایانی دواتری (ئەهلی حەدیس) وایلێهات كە (سوننەت) ئەوە بێت لە بواری (عەقیدە)دا لە گومان و (شوبوهات) بەدوور بێت بەتایبەت لە بواری مەسەلەكانی ئیمان و باوەڕ بەخواو فریشتەو كتێب و پێغەمبەران و ڕۆژی دوایی، هەروەها باسی (قەزاو قەدەر)و فەزڵ و رێزی هاوەڵان، ئا لەم بوارانەدا كتێبی زۆر نووسراوەو ناویان ناون كتێبی (سوننەت).

(ئیبن جەوزی) دەڵێت: (وأما السنة الكاملة فهی الطریقة السالمة من الشبهات والشهوات) واتە: سوننەتی تەواوو كامڵ ئەو رێبازو ڕەوشەیە پاك و پاكژبێت لە (شوبهە) و ئارەزووكاری.
(ئیبن حەجەری عەسقەلانی) لە پێناسەی بێژەی (سوننەت)دا دەڵێت: (والمراد بالسنة: ما جاء عن النبی ﷺ من أقواله وأفعاله وتقریره وما هم بفعله) واته: مەبەست بە (سوننەت) ئەو ڕەفتارو گوفتارو كاروكردەوەیە لە پێغەمبەرەوە ﷺ هاتووە، وە هەروەها دەڵێ: (والسنة في اللغة الطریقة) واتە: سوننەت بەلای زمانەوانەكانەوە بەرێو ڕەسمێك دەڵێن. لێرەش مەبەست هەر ڕێوڕەسمی پێغەمبەرە ﷺ.

* خەڵكی ئەهلی سوننەت و جەماعەت كێن و كەی بەو ناوەوە ناو براون.؟

لە پێشەوا مالیك دەپرسن: ئەهلی سوننەت بەكێ دەڵێن؟ لە وەڵامدا وتی: ئەوانەن كە نازناوێكیان نەبێ پێی بناسرێن.! وەكو بڵێی: (جەهەمی و قەدەری و .. تاد)، لەو سەردەمەدا (جەهەمی) پەیدابوبوون و دەسەڵاتیان گرتبووە دەست و خەڵكیان بۆ (جەهەمییەت) بانگ دەكردو ئەوی گوێ بیستیان نەبووبا، ژان و ئازاریان پێ دەچێژی، تەنانەت هەندێ جار دەكوژرا.! ئەوجار خوای گەورە - بەبەهرەو فەزڵی خۆی - ئیمامی ئەحمەدی رێنمایی كردو ڕوو بەڕوویان - وەك چیای سەربڵند - ڕاوەستاو خۆی گرت لەبەرامبەریان و كۆڵی نەدا، ئیتر لەو كاتە بەدواوە (ئەهلی سوننەت) بووبە نازناوی ئەو خەڵكانەی لەسەر سوننەتەكانی پێغەمبەر ﷺ خۆیان گرتووەو دەستیان لێ بەرنەداوە، هەر وەكو (أهل الأهواء والبدع) بوویە نازناوی ئەو لادەرانە، وەكو: (جەهەمی و خەواریج و مورجیئه) كەوابوو (فأهل السنة: هم الذین بقوا علی الأصل الذی كان علیه رسول الله ﷺوأصحابه).

سەرچاوە:
1) نواقض الایمان الاعتقادیة/د.محمد عبدالله علی الوهیبی. (2) اللالكائی رقم 51 و أبو نعیم فی الحلیة 8/104. (3) تلبس ابلیس لابن الجوزی. (4) فتح الباری 13/302.

ئەحمەد کاکە مەحموود / 5ی ڕەمەزانی 1423 کۆچی / 10/11/2002 میلادی / هەڵەبجەی شەهیدان.