ئـەوەنـدە ڕكـەبەرێتـی بۆ ..؟!

وەڵامێكە بۆ وەڵامەكەی (جەلال رەووف ئەمین) لەسەر بابەتی (ئازادی مرۆڤ لە ئیسلامدا).

بە (6) شەش بەش پێشكەش دەكرێت.


9/6/1427 كۆچیی - 5/7/2006 زایینـی

    
بسم الله الرحمن الرحيم

پێشەكى

 بەشی یەكەم: 

 مرۆڤ چەندە لە زانست و پیشەسازیی و تەكنەلۆژیادا سەركەوێ‌ و پێشەنگ بێت، ئەوەندە و، سەد ئەوەندە و هەزار ئەوەندە هێمان پێویستی بە ئەخلاق و (قییەم)ـە، ئەخلاق لە سیاسەتدا، ئەخلاق لەباری كۆمەڵایەتیدا، ئەخلاق لە پەیداكردنی نان و رزق و زۆزیی و ئابورییدا، ئەخلاق لە (قەڵەم) و پێنووسدا، ئەخلاق لە دیالۆك و ئاخاوتندا، ئەخلاق لە دەربرینی رەخنەو رەخنەكاریدا، ئەخلاق لەگەڵ بەرامبەردا، ئەخلاق لە لێكۆڵینەوەو توێژینەوەدا لە هەر بابەتێكدا، بنەماو رستەی: (وإنك لعلی خلق عظیم) هەموو شتێك دەگرێتەوە، بۆیە وادەزانم ئەوەندە كە بابایەكی (عەلمانیی) ئەشقیی و سەخڵەت دەبێ‌ لە ڕای بەرامبەرەكەیی و تووشیی هەڵەو زیادە رەویی دەبێ‌، هەرگیز برایەكی ئیسلامیی نیوەی ئەوەندە خۆی ئەشقیی و سەخڵەت ناكات، بەڵگەی ئەوەیش نووسینی (عەلمانیە)كانەو قسە و ئاخاوتن و دیالۆكە لە میدیاكاندا .. توێژینەوە و لێكۆڵینەوە لە هەر بابەتێك دەبێ‌ سنووری یاسایی خۆی نەبەزێنێ‌، بەتایبەتی ئەگەر كەسێك بییەوێ‌ بەرامبەرەكەی قەناعەت پێ بكات، قورئان بە راشكاوانە دەفەرموێ‌: (فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ ...) (آ‌ل عمران: ١٥٩)   واتە: ئەگەر مرۆڤێكی دڵ ڕەق و توندو تۆسن و سەركێش بای، بڵاوەیان لێدەكردیی و كەست لە دەوردا نەدەما، بەڵام (فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ ...) (آل عمران: ١٥٩) واتە: لە بەزەیی خودایە كە تۆ هێندە نەرم و نیانی لە گەڵیان.، لە یاساو (قییەم)ـی حیوارو دیالۆك، یان رەخنە دەربرین لە رای نەیاردا، خودا دەفەرموێ‌: (وَلَا تَسُبُّوا الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَسُبُّوا اللَّهَ عَدْوًا بِغَيْرِ عِلْمٍ ...) (الأنعام: ١٠٨). واتە: دەربارەی ئەوانە كە داوای یارمەتی لە غەیری خودا دەكەن، یان بتان دەپەرستن قسەو ئاخاوتنی خراپ مەكەن، چونكە لەوانەیە ئەوانە بە نەزانی، لەبەر دژایەتی خۆیان، خراپ لەمەڕ خودا بدوێن. یان دەفەرموێ‌: (وَلَا تُجَادِلُوا أَهْلَ الْكِتَابِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِلَّا الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ ...) (العنكبوت: ٤٦) واتە: ئەگەر لەگەڵ ئەهلی كیتاب دەكەونە وتووێژەوە، بەوپەڕی نەرم و نیانیەوە قسەیان لەگەڵ بكەن، مەگەر ناهەقیكارانیان. یان دەفەرموێ‌:  (. . . وَإِنَّا أَوْ إِيَّاكُمْ لَعَلَى هُدًى أَوْ فِي ضَلَالٍ مُبِينٍ ...) (سبأ: ٢٤). واتە: ئێمەو ئێوەش یان بەرەو خودا شارەزاین، یان ئاشكرا لە رێی خودا لامان داوە، ئایەتی: (قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَلَا يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ...) (آ‌ل عمران: ٦٤). ئەی ئەهلی كیتاب ! دەسا وەرن ئێمەو ئێوە لەسەر ئەو قسەیە سوور بین، كە بۆ هەموومان وەك یەكە: غەیرەز خودا نەپەرستین، شەریكی بۆ پەیدا نەكەین، نەچین هەندێكمان هەندێكیان - جیا لە خودا- بۆ پەرستن هەڵبژێرین. یا دەفەرموێ‌: (فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَةَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ) (آ‌ل عمران: ٦١). ئەمانەو دەیان ئایەت و فەرموودەی تر كە مرۆڤ فێری شێوەی دیالۆك و ئاخاوتن لەگەڵ دۆست و نەیاردا دەكەن.! هەقە هەموو كەسێكی توێژەر بەهرەیان لێوەرگرێ‌ و لەكاتی توێژینەوەدا شعورو هەستی بەرامبەرەكەی بریندار نەكات، هەقە ئەو بیروباوەڕە هەڵیگرتووەو لای بەرێزە، بەرێزەوە ناو ببرێت، هەتا گوێ بۆ بگرێ و بەڵگەكان وەرگرێ‌، جا ئەگەر تۆ توانیت ئەو بیروباوەڕەی هەڵیگرتووە –بە بەڵگە- لەق بكەیت و ئەویش قەناعەتی كرد، ئەوە بە ئەنجام گەیشتوویت، خۆ ئەگەر لەسەر بیرووباوەڕی خۆی مایەوەو دژایەتی ئیسلام و موسڵمانانی نەكرد، لەحاڵەتی ئاوادا نابێ‌ هیچ كەسێك لە گوڵ كاڵتری پێ‌ بڵێت.
 جا لێرەوە دەمەوێ‌ بە كاك (جەلال رەئووف ئەمین) بڵێم: گرتنە بەری ئەو شێوەو شێوازە بۆ دیالۆك و حیوار، شێوەو شێوازێكی هەڵەو ناراستە، وە لە هەر (ئەخلاق) و (قییەم)ێكی توێژینەوەو لێكۆڵینەوە دوورە، ئەگەرچی لەژێر پەردەی (ئازادی)یشدا بێت لە تەعبیرو راو بۆچووندا، چونكە سەرەرای باسكردنی ئەو هەموو ئەدەب و ئەخلاقە لە ئایەتەكاندا - لەسەرەوە بۆ شێوەی حیوارو گفتوگۆ، هەموو ئازادییەك هەم لەلای ئایینە ئاسمانییەكان، هەم لەلای یاساكانی ئەمرۆی دنیادا، سنوورو چوارچێوەیەكی هەیەو رێگا نادەن مرۆڤەكان لەبەر نەزانین و هەڵچوون و توڕەبوون یان لەبەر هەر حاڵەتێكی تر، سنوور ببەزێنن و چی بە خەیاڵیاندا بێت بیكەن و بیڵێن، بێگومانیش هەر لە كڕین و فرۆشتن، هەتا دینداریی و، هەتا دەوڵەتی و حكوومەتی كردن و پەیوەندی لەگەڵ دەرەوەو، بازرگانی و ئاڵووگۆڕی كاڵاو شمەكەكان .. هتد، هەریەكە یاساو شێوازێكی بۆ هەیە.. بۆیە نابێ‌ گەنجێكی مەست و سەرشێت بەناوی ئازادییەوە رێی پێبدرێ‌ سەر بكاتە خواردنی تلیاك و ماددە سڕكەرەكانی تر، دەوڵەمەندێكی بێ‌ ویژدان و چكووسی چڵێسنیش، نابێ‌ رێی پێبدرێ‌ بازرگانی بە ماددە سڕ كەرەكانەوە بكات، خاوەن قەڵەمێك هەقی نییە ئەتكی (حرمات)ـی هیچ دینێك، یان هیچ كەسایەتییەك بكات، دەتوانێ‌ بەشێوەی (موناظەرە) و گفتوگۆو مێزگرد لە تەلەفزیۆن و میدیاكاندا - لەگەڵ رەچاوكردنی ئەخلاقیاتی دیالۆك - بڵێت، بەڵام قسەی ناشیرین و ئەتكی (حرمات) رێی نابێتەوە. 

 لێرەیشەوە دەڵێین: چواندنی ئیسلام بە (حوشتر) و، ئازادیش بە (قاپقاپ) .. هێرش و حەملەیەكی توندڕەوانەو بەزاندنی یاسای ئەدەب و وێڵ و ئەخلاقیاتە لە فەرهەنگی توێژینەوەو لێكۆڵینەوەدا، چونكە دینێكی گشتگیرو (كامل) و (شامل)و خاوەن پێگە لەلای هەزاران هەزار فەیلەسوف دكتۆرو پسپۆر لە بوارە جۆراوجۆرەكانی زانستیەكانی ئەمرۆو قبوڵكردنی بە (دین)و رێباز بۆ خۆیان، یان بڵێین دینی ملیارو نیوێك مرۆڤ و دابەشبوونیان بە (قارە)كانی دنیادا (بەو جێگایەیشەوە كاك جەلالی) تێدایە، چواندنی (دین) و (معتقدات) ی ئەو هەموو مرۆڤانە بەحوشترو دانانیان بەگێل و نەزان و نەفام كەدینی وا قبوڵ دەكەن.. بەراستی كاری وا جەریمەو تاوانەو هێرشیشە بۆسەر تەواوی پێغەمبەران و شوێنكەوتوانیان.

 باشە! ئەگەر ئازادی لە ئیسلامدا نەبێ، پێم ناڵێن ! لای كام حكوومەت و دەوڵەت و حیزب ئازادی هەیە؟ هەركەسێك لەهەر وڵاتێكدا زیندەگی بكاو بژی و رەچاوی یاساو سیستمی ئەو وڵاتە بكات، بێشك دەتوانێت بۆخۆی دانیشێ‌ و كەسیش ناوی نەبات، خۆ ئەگەر دەستی كردە كاری لاری و لاساری و قسە گوتن بە (موقەدەسات)یان، بێگومان لێی قبوڵ ناكرێ‌، ئەگەرچی لە (لەندەن) و (واشنتۆن) و (پاریس)یشدا بێت، تۆ باسی ئازادی دەكەیت و رەخنە لەو ئازادییە دەگریت كە لە ئیسلامدا هەیە؟! بێگومان ئەو تووڕە بوون و و ركەبەرایەتییەی ئێوە، خۆی بۆ خۆی بەرهەڵستییە لە ئازادیی، چونكە ئەگەر ئەمرۆ دنیا دنیای ئازادیی لە توێژینەوەو دیالۆك بێت، ئیسلامییەكیش هەقیەتی چی لە هەگبەكەیدایە بیڵێ‌ و رێی لێ‌ نەگیردرێ‌، بۆچی (عەلمانییەك) لە میدیاكاندا بە ئازادانە ئاخاوتن بكاو نابێ‌ هیچ لەمپەرێكیش رێی پێ‌ بگرێت ؟ بەڵام ئەگەر ئیسلامییەك بیروو ڕاو بۆچوونی خۆی لە سیمینارێكدا، یان لە لاپەڕەیەكدا، یان لە (میحراب)ـی مزگەوتێكدا دەربڕی، ژیانی خۆی و ماڵ و منداڵی بكەوێتە خەتەرەوەو لەملاو لەولاوە ئاگادار بكرێتەوە بەگرتن و مووچە بڕین و بێ‌ بەشكردنی لە مافە سەرەتاییەكان هەرەشەی لێبكرێ‌؟! تۆ خۆت لەم مەسەلەیەدا (حەكەم) و دەمراست بە.. ئەوەی لە جنێونامەكەی (سێكس و شەرع و ژن لە مێژووی ئیسلامدا) هاتووە دەربارەی سووكایەتی بەخواو بە قورئان و بە پێغەمبەران و بە هاوسەرو خێزانەكانیان و بە خولەفای راشیدین و بە (عەشەرەی موبەشەرە)و، بگرە بە تەواوی موسڵمانان، لە وەزارەتی رۆشنبیرییەوە مۆڵەتی چاپ دراو پاشانیش كۆڕو سیمیناریان بۆ بەست و خوێندرایەوەو نووسەرەكەش خەڵات كرا.! ئەگەر ئیسلامییەك، یان (عەلمانییەك) بە تەنها وشەیەك سووكایەتی بە (كاك مەسعوود بەرزانی)، یان بە (مام جەلال) بكات، چۆن خۆی دەبینێتەوە؟! خۆ لە مەسەلەكەی دوكتور (كەمال سەید قادر) ئاگاداریت كە چۆن بە (30) ساڵ حوكم درا؟! خۆ ئاگاداری لە كوردستان كە ئەمرۆ رووگەی ئازادییەو چۆن خەڵكانی حیزبیی ماف و حقوقی خەڵكانی غەیرە حیزبیی دەهاڕن و پێشێل دەكەن.! خۆ دەزانی هەركەسێك ئەندامی یەكێك لەو دوو حیزبە باڵادەستە نەبێ‌، چۆن بەهاوڵاتی پلەدوو و پلە سێ‌ دادەنرێت؟ خۆ ئاگادرایت پارتی و یەكیەتی چ سووكایەتی و ناجوامێرییەكیان بە یەكتر كرد؟ وە لە جەنگەكاندا زۆر بێ‌ ویژدانانە مامەڵەیان لەگەڵ دیل و كوژراوی یەكتردا دەكرد! چۆن هەزاران پێشمەرگەی ماندوونەناس و قارەمانیان لەناو برد بە شێوەیەك كە ئێستا بەكەڵكی باسكردن نایەت،! خۆ دەزانی ئەندامان و لایەنگران و ژن و مناڵی یەكتریان چۆن دەربەدەر دەكردو ماڵ و سامان و ئەملاك و خانوو زەویی و زارو باخ و بەرەیان تاڵان دەكردن و فەتوای حەڵاڵییان دابوو؟! خۆ دەزانی ئێستا چۆن (پەرلەمان) و (حكومەت) و دام و دەزگاكانی حكومەت بۆ پارتی و یەكیەتی قۆرخكراون و هەركەسێك تەزكیەو (نامەی لێخۆشبوون)ی ئەوانی پێنەبێت، نە پێشمەرگایەتی و شۆرشگێڕی دەخوات، نە شەهادەو مەهادەی نرخی هەیە.؟!!

 مەگەر ئازادی لە (ئەمەریكا) و (بەریتانیا) و (ئیسرائیل)دا هەیە؟ ئەوە (ئەمەریكا)یە بۆتە داشە هارەو هەقی بەخۆی داوە، پەلامار لە هەر وڵاتێك بدات كە بریاری ئەوی لا پەسەند نەبێت؟! ئەی ئەوە (بەریتانیا) نیە لەماوەی تەمەنیدا هەر داگیركەرو زۆردار بووە، مەگەر شۆرشەكەی (شێخ مەحموود) ئەو نەیروخاند؟ ئەوە (ئیسرائیل) نیە بە هەموو هێزو توانایەكیەوە نەتەوەیەك - وەكو فەلەستینیەكان- بچەوسێنێتەوەو دەیەوێ‌ نیشتیمانیان بەتەواوی لێ‌ زەوت بكات؟ واتە: بۆ دەبێ‌ ئەوەندە لە ئیسلام بدوێن، كە هەتا نەكەوتبووە ژێر دەسەڵاتی توركەكان و ئەم عەرەبانەی ئێستا، هەموو نەتەوەیەك بەئازادی تێیدا دەژیا ؟!