لادانی گومان لەسەر بـەكـار هێنانـی ئـایین بۆ مەرامـی سیاسیـی ؟!

بسم الله الرحمن الرحيم

دەبێ‌ مرۆڤی موسوڵمانی زیرەك و هۆشیار ئەوە بزانێت كەدینی ئیسلامیی پیرۆز سەرتاپای عیبادەت و خواپەرستییەو گشت خاڵ و بەندو بڕگەو ئایەتەكانی قورئان و فەرموودەكانی پێغەمبەری مەزن ﷺ لەو حەقیقەت و ڕاستییە دەدوێن، چونكە دینی ئیسلام هەموو بەندو لقەكانی پێكەوە گرێدراون، هەمووشی هەر دەبێ‌ بەنیازو نیەتی خواوە بێت، ئەگینا نایەوێ‌ و ڕەتی دەكاتەوە، ئیتر دووڕكات نوێژی مزگەوت بێت، حەج و عومرەیەك بێت، ڕۆژووی چەند ڕۆژێك بێت، وەیان دیفاع و بەرەوانی بێت لەدین و وڵات و زێدو نیشتیمان، یان بڵێین جیهادو خەبات و ڕوبەڕوبوونەوە بێت لەگەڵ داگیركەران و فەساد گێڕەكان، وەیان سازش و سوڵح و ئاشتی بێت، وەیان مۆركردنی ڕێككەوتننامەیەك بێت، ئەمانە گشت دین و خواپەرستین و دەبێت بۆ خوای گەورەبێت، بۆیە ئەگەر نوێژەكە لەبەر ڕازیكردنی دڵی (زەید)و (عەمر)بوو، لەبەر ئەوەبوو پێی بڵێن نوێژخوێنە، یان لەبەر بەرژەوەندییەك بوو كەبرای نوێژخوێن خۆی لەبەرچاوی گرتبێ‌، ئەوە دەكوترێتەوە بەڕووی خاوەنەكەیداو خوای گەورە نیازی بەو نوێژە نییە، هەروەها حەج و عومرەو نوێژەكەشی هەروەها جیهادو خەبات و سوڵح و سازشەكەشی، جا بۆ ئەوە مرۆڤ تووشی ئەو ڕیاو ڕووبینی و دوو ڕوییە نەبێ‌ قورئانی پیرۆزو سوننەتی پێغەمبەر s زۆر دووپاتی ئەوە دەكەنەوە كە كارەكان گشت بۆ خوا بن و لەبەر خوا بكرێن، بەتایبەتی خێرو سەدەقەو لە خۆ فش كردنەوەو لە دەعیەو فیزكردن بەسەر مرۆڤە خێر پێكراوەكاندا، دیارە ئایەتی: (قَوْلٌ مَعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِنْ صَدَقَةٍ يَتْبَعُهَا أَذًى وَاللَّهُ غَنِيٌّ حَلِيمٌ) (البقرة: ٢٦٣) یان ئایەتی: (. . . لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَالْأَذَى ...) (البقرة: ٢٦٤) یان.. یان.. بۆ چەسپاندنی ئەو بنەما ڕاستەقینەیە، بۆ ئەوەیە مرۆڤەكان بەو پیاوەتی و خێرو چاكە كەمەیە نەبنە ئەڵقە لەگوێی دەوڵەمەندەكان و خاوەن داراییەكان، بۆ ئەوەیە هەتا شەخسیەت و كەسیەتی هەژارەكان كەم نەكاو، خۆیان بەكەم نەزانن و، لەئەنجامدا بۆ مەرامی خۆیان بەكاریان نەهێنن، وەیان بڵێین: بۆ مەرامی سیاسیی بەكار نەهێنرێن، پێغەمبەر s دەفەرمووی: كەسێك دەكەوێتە بەر سێبەری عەرشی خوا لەقیامەتدا كە سەدەقەی كرد بەدەستی ڕاستی و دەستی چەپی پێی نەزانێ‌، واتە: بیداو بیكاو كەسەكە هەر نەناسێ‌، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا دەبێ‌ هەندێ‌ شت بۆ ئەوەی ببێتە ڕەمزو هێماو شیعارو دروشمی دینداری و بۆ ئەوەی خەڵكی تر چاوی لێ‌ بكەن و دەوڵەتیش پێی بزانێت، بۆ نموونە: ئەگەر زەكاتدەر زەكاتەكەی بەئاشكرا بدات لەحاڵەتی ئاوادا قەیدی نییە، بەكورتی: ئەگەر مرۆڤەكە گەیشتە پلەی وەها مرۆڤ بەچاوەوە ببێ‌، یان بەچاوەوە نەبێ‌ بەلایەوە یەكسان بێت، ئەوە ڕێی پێ دراوە كە بەئاشكرا خێرو سەدەقە بكاو خەڵكی پێ‌ ی بزانێ‌، خوای گەورە دەفەرمووێ‌: (إِنْ تُبْدُوا الصَّدَقَاتِ فَنِعِمَّا هِيَ وَإِنْ تُخْفُوهَا وَتُؤْتُوهَا الْفُقَرَاءَ فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ ...) (البقرة: ٢٧١) یان دەفەرمووی: (الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلَانِيَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ) (البقرة: ٢٧٤). یــــان دەفـەرمووێ‌: (إِنْ تُبْدُوا خَيْرًا أَوْ تُخْفُوهُ أَوْ تَعْفُوا عَنْ سُوءٍ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ عَفُوًّا قَدِيرًا) (النسا‌ء: ١٤9). 

 ئەم ئایەتانەو چەندین ئایەتی ترو فەرموودەكان بەڕاشكاوی ڕێ بەخەیرو سەدەقەكردن دەدەن بەشێوەیەكی ئاشكراو بێ‌ پەردە، بەڵام وەكو ئاماژە كرا خێرو سەدەقەی پەنامەكی و نهێنی گەورەترو زۆرترە، جا بۆ زیاتر ئاگابوون سەیری تەفسیری ئیبن كەسیرو قورتوبی بكەن. 
 بەڵێ‌.. لەدینی ئیسلامیی پیرۆزدا خەیرو سەدەقەو مزگەوت درووستكردن و نەخۆشخانەو قوتابخانەو چاككردنی ڕێگاوبان و جادەو كۆڵان و خزمەتگوزاریەكانی تر، ئەمانە گشت ئەركی سەرشانی دەوڵەتن و دەبێ دەوڵەوت پێیان هەستێت بێ ئەوەی منەت بخاتە سەر خەڵكی گەڕەك، یان خەڵكی گوندەكە، خۆ ئەگەر ئیمكانیاتیش هەبوو بەڵام لەبەر هەر هۆیەك خۆی پێش چاوی گرتبوو كارەكانی نەكردو پشتگوێی خستن، ئەوە لەدونیاو لەقیامەتدا بەرپرسە، لەدونیادا دەوڵەتی وا حەقی (سەمع و تاعە)ی نیەو پێویستە كودەتای لێ‌ بكرێت و لەوڵات نەهێڵرێت، لەقیامەتیشدا خوای گەورە تۆڵەو جەزرەبەی دەدات، لەبەرامبەر ئەو درێغی و كەمتەرخەمیە كە لەگەڵ خەڵكاندا كردوویەتی، دەوڵەت دەبێت لەژێر بنەمای ئینسانیەتدا كارە خزمەتگوزاریەكانی پێشكەش بكات: (يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ) (الحجرات:١٣) ئینتیمای حیزبی و بەحیزبیكردن و كڕینی مرۆڤە بێ دەرامەتەكان لەدینی ئیسلامدا ڕەفزەو وەلا نراوە، بەرژەوەندی مرۆڤەكان هەندێ‌ جار پێش دەخرێ‌ بەسەر بەرژەوەندیەكانی خانەی خواو مزگەوت و جێگا پیرۆزەكاندا، بۆ نموونە: گەڕەكێك موسایی نشین، یان عیسایی بێت و جادەیەكیان بۆ بچێت، بەڵام مزگەوتێك پێشتر كرابێت و ئێستا ببێتە ئەستەنگ و كۆسپ لەبەردەم گەیاندنیدا، لەقۆناغی ئاوادا ئەمە ناخوێنرێتەوەو، ئەم مزگەوتە هی موسڵمانەكان و ئەم جادەو شەقامە بۆ موسایی و عیسایی دەبێت، نابێت دەستكاری مزگەوتەكە بكرێت! بەڵكو دەبێ‌ بەپێی پێویستی جادەكە مزگەوتەكە دەستكاری بكرێت، ئەگەر هەموویشی ڕوخێنرابێت، هەتا ئەو كۆمەڵە مرۆڤە دین جیاوازە لەكارە خزمەتگوزاریەكان بێ بەش نەبن، نە هەر ئەوەندە بەڵكو لەتەواوی كارە سیاسیی و كۆمەڵایەتی و ئابوری و فەرهەنگیەكاندا وەكو موسڵمانەكان خاوەن مافن و حەقی ژیانیان هەیە، (لهم ما لنا، وعلیهم ما علینا). 

* لە ئیسلامدا بۆ ئەوەی دەستەو بەستەیەك زاڵ نەبن بەسەر خەڵكانی ترداو بەهەندێ‌ كاری چاك و پیاوەتی چاو لەبەریان نەكەن، دەبێ تەنانەتی زەكات كە فەرزێكی خواییە دەوڵەت خۆی هەستێ‌ بەخەمڵاندنی و كۆ كردنەوەیی و پاشانیش دابەشكردنی بەسەر ئەو حەوت تاقمەدا خوای لەكارزان خۆی بەئایەتی (إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاءِ وَالْمَسَاكِينِ ...) (التوبة: ٦٠) لەسورەتی تەوبەدا دیاریی كردوون، هەتا لەلایەن خاوەن ماڵەكەوە ئەو مرۆڤە هەژارو دەستكورت و قەرزارو تێكۆشەرانە.. (ئیستغلال) نەكرێن و نەبنە ئامێرێك بەدەستی سەرمایەدارەكانەوە مەبەستیان لەهەر هێرشیكدا بوو بەكاریان بهێنن!

* مەسەلەی كێشەی نێوان عەلی كوڕی ئەبو تالیب و موعاویەی كوڕی ئەبو سوفیان خوا لێیان خۆش بێت لە شەهیدكردنی عوسمانی كوڕی عەففانەوە سەری هەڵداو پەرەی سەندو گەورە بوو، كاتێك عوسمان "خوا لێی خۆش بێت" شەهید بوو موعاویە ویستی بەزوویی و خێرایی و بێ تەفرە، تۆڵە بكرێتەوەو بكوژەكانی دەستگیر بكرێن و تۆڵە بدرێن، لەو ڕوانگەیەوە سەیری مەسەلەكەی دەكرد كە عوسمان مرۆڤێكەو بێ تاوان شەهید كراوە، كەوابوو دەبێ تۆڵەكەی دوا نەخرێ، ئیمامی عەلیش وەكو ئەوە كە خەلیفەیەو هەموو كاروبارێكی موسڵمانانی لەبەر دەستدایەو دەبێ لەهەموو كارێك كە سەر بكێشێت بۆ كێشەو ناكۆكی و فیتنەو ئاژاوە، بیانپارێزێ‌ و لەبەر ئەمانەو دەیان ئیعتباری تر لەو ڕۆژەدا، ئەو قۆناغەی بە شیاوو موناسیب نەزانی، دەست داگرێت بۆ بكوژەكان و تۆڵەیان لێ‌ وەرگرێت، بەڵكو وای بیر كردەوە كە پێویستە جارێ دام و دەزگا دەوڵەتیەكان تۆكمەتر بكرێن و بەباشی دا بمەزرێن، ئەوسا دەست ڕاكێشێت بۆ ئەو مەسەلەیەو دەیان مەسەلەی تر، ئا لەو قۆناغەدا بەئاسانی بۆی نەدەكران، هەر ئەمەشە زاناكانی ئیسلام ئەو كێشەیە بەكێشەی دوو موجتەهید دەزانن، كە هەردوو زاناو خوێندەوارو موجاهیدو ماندوون بۆ ئیسلام، ئەوە (عەلی كوڕی ئەبی تالیب) هەر بەمنداڵی لەگەڵ پێغەمبەردا بووە و، هەر منداڵ بووە دینی ئیسلامیی قبوڵ كردووەو هەر لەو ڕۆژەشەوە لەخزمەتی پێغەمبەردا خەریكی وەرگرتن و فێربوونی زانست و زانیاریەكانەو تا وای لێ‌ هات ئەم ڕیوایەتەیان بەدەمی پێغەمبەری خواوە ﷺ گێڕایەوە: ((أنا مدینة العلم وعلی بابها))، (حدیث موضوع/ أنظر: السلسلة الچعیفە للشیخ اڵالباني، برقم: 2955 – وصحیح وضعیف الجامع الألبانی برقم: 1322). هەرچەندە فەرموودە ناسەكان بەفەرموودەیەكی بێ بنەماوو دانراوی دا دەنێن، یان لەبارەی ژیریی و چارەسەركردنی كێشەكان زۆر بەحەكیمانە، پێغەمبەر ﷺ فەرمووی: ((أقضاكم علي..))، (الراوي:- المحدث:ابن تیمیة، المصدر:مجموع الفتاوی، الجز‌ء أو الصفحة:4/408، حكم المحدث:لم یروه أحد بإسناد صحیح ولا ضعیف، وإنما یروی من طریق من هو معروف بالكذب). واتە: عەلی لەگشتتان ئەی هاوەڵان قازیترەو باشتر دەزانێت چۆن دادگایی نێوان خەڵكی بكات و كێشەكان ببڕێتەوە، تەنانەتی بۆ دوایی ژیریی (عەلی) بوو بەپەندی پێشینان و هەر كێشەیەكی زۆر ئاڵۆز سەری هەڵدایەو سەخت بوایە چارەسەری دەیانگوت: (معضلة ولاأبا حسن لها)..هتد.

 (موعاویە)ش یەكێكە لە نووسەرەكانی وەحیی و سروش، كاتێك كە قورئان دەهات پێغەمبەری خوا ﷺ متمانەی بەچەند كەسێك هەبوو ئەو ئەركە گەورەیان بدا بەسەرا (نوسینی قورئان و هەڵگرتنی) لەسەرەتاوە، دیارە ئەمە ئەوپەڕی متمانەیە بە موعاویە، ببێتە نوسەری وەحیی و سروش بۆ دواییش هەوڵ و تێكۆشانی خۆی بۆ جیهادو بڵاوكردنەوەی دینی ئیسلام، دیارەو لەبەر چاوەو هیچ كەسێك ناتوانێ بیسڕێتەوە، تەنانەت عومەری كوڕی عەبدولعەزیز بەڕەحمەت بێت دەڵێت: (خۆزگە ئەو تۆزە بوومایە لە غەزاكاندا دەچوویە لوتی ئەسپەكەی موعاویە)! چونكە ئەم (سەحابە)یەو فەزڵی (سەحابە)ش هیچ شتێكی ناگاتێ‌، بۆیە مەولەوی شاعیر لە عەقیدەكەیدا دەڵێ‌: 
(كافیە بۆمان سوننەت و كیتاب * أمسكوا إذا ذكر الأصحاب).
  مەبەست ئەوەیە كە هەم لەقورئاندا هەم لەفەرموودەدا باس و فەزڵی گەورەیی هاوەڵان هاتووە، دەبێ‌ ئێمەش دوای هەواو ئارەزووی خۆمان نەكەوین و گەزو پێوانەی شەریعەت پێوەر بێت، قورئان لەبارەیانەوە دەفەرمووێ‌: (وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالْأَنْصَارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ ...) (التوبة: ١٠0). یان دەفەرمووێ‌: (مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ...) (الفتح: ٢٩).  ئەمانەو چەندین ئایەتی تر ئەگەر سەیرێكی فەرموودەكانیش بكەین بە دەیان فەرموودەمان بەرچاو دەكەوێت لەبارەی فەزڵ و گەورەییانەوە، لەوانە: ((لا تسبوا أصحابي، فو الذی نفسی بیده! لو أن أحدكم أنفق مثل أحد ذهبا ما أدرك مد أحدهم ولا نصیفه)). (صحیح مسلم  - كتاب فضائل الصحابة رضی الله تعالی عنهم، باب تحریم سب الصحابة رضی الله عنهم - حدیث : ‏4714). 

  بەڵێ‌.. هاوەڵان زۆر خاوەن فەزڵ و گەورەو مەزنن، من نامەوێ‌ بەم پەلەیە هەرچی لە كتێب و حەدیسەكاندا هەیە بیهێنم و بینووسم، هەر كەسێ‌ دەتوانێت خۆی سەرێك لەو كتێبانە بدات.، من لەم نوسینەدا دەمەوێت بڵێم پێغەمبەری خوا ﷺ هەرگیز ڕێگە نادات كە هاوەڵانی سەرجەم بەخراپە ناو ببرێن، چونكە ئەوان بەردی بناغەی ئەم دینەیان داناوە، ئەم زەویە دێمەی ئێمەش هەر بەوان پاراو بووە، كەوابوو نابێ‌ هیچ كەسێكیش لەبەر خاتری ئەم و ئەو، ئەو ڕووداوە مێژووییانە بووروژێنێ‌ و بە سوكایەتیی و شێوەی ناپەسەند ناویان بەرێ‌ و وەك مامۆستای خاوەن كۆڕ بڵێت: 
(هەر لەسەردەمی عەلی و موعاویەدا ئایین بۆ مەرامی سیاسیی بەكار هات!) چونكە (سەلەف)و پێشنیانمان وا ناوی ئەو ڕووداوە دەبەن كە ئیجتهادێك بوو، لەنێوان دوو موجتەهیدا پێش هات و بە ئەنجامێكی باش نەگەیشتن، بەڵام عەلی كوڕی ئەبی تالیب بە حەقتر دەزانن و بۆچوونەكەی ئەو تەواوو لەبارتر بوو، چونكە ئەو لەوكاتەدا خەلیفەو ئەمیری موسڵمانان بووە و دەتوانێ‌ بەپێی بەرژەوەندیی موسڵمانان كارەكان ئەنجام بدات، دەتوانێت تۆڵە لە بكوژەكانی (عوسمان) دوا بخات بۆ كاتێكی شیاوو گونجاو، لەوانەیە لەبەر هەندێ‌ كێشەی ناوخۆیی سەركەوتوو نەبێت و فیتنەكە گەورەتر بێت، ئەگەر ئەوڕۆ هەستێ‌ بەئەنجامدانی تۆڵەكە، ئەگەرچی (موعاویە) پێ لەسەر ئەوە دادەگرێت كە: (دەبێ‌ بەزوویی و بێ دواكەوتن تۆڵە بسێنرێت، ئێمە پێغەمبەر ﷺ پێمان دەڵێت لەو جۆرە كێشەو هەرایانە خۆ هەڵمەقوڵتێنن و بێ دەنگ بن لێیان، چونكە هاوەڵان خاوەنی ئەو هەموو جیهادو هەوڵ و تێكۆشانەن، كورتر بڵێین: موسوڵمانانی پێشوو ئەو كێشەی نێوانەیان، بەكێشەی ناو دوو موجتەهید دادەنێن و یەكێكیان حەقی پێكاوەو ئەویان نەیپێكاوە، خواش پاداشی هەردوولا دەداتەوە، بۆیە ئێمە ناتوانین بڵێین ئەو كارەیە بەكارهێنانی (ئایین) بوو بۆ مەرامی سیاسیی! ئێمە وادەزانین كردنی ئەو جۆرە قسانەو وروژاندنی ئەو باسانە لەم كاتەدا تەنهاو تەنها لەبەر خاتری چەند كەسێكی عەلمانیەو دڵ ڕازیكردنی دڵی ئەوانەو ڕووخاندنی ئەو كەسەیشە كە قسەكانی پێ‌ دەكەن، ئەمە لەلایەكەوە لەلایەكی تریشەوە ئەوانەی پێشویشمان ئادەمیزادن و تووشی هەڵە دەبن. ئەگەرچی بەئیجتیهادیش بێت، حەق نیە بەو شێوە ساكارەیە سوكایەتیان پێ‌ بكرێت، بەتایبەتی كەسێكی وەكو (عەلی كوڕی ئەبی تالیب) خەلیفەیەو پاراستنی ئەو دینەو ڕاگرتنی ئەو وەزعە لەئەستۆی ئەودایە، دەبێ‌ هەوڵی جیدی بدات بۆ ڕاگرتنی بارودۆخەكە، هەوڵێكی ئاوا بۆ ڕاگرتنی هێوری و ئاسوودەیی نابێ پێی بگوترێت: بەكارهێنانی ئایینە بۆ مەرامی سیاسیی، ئێمە لەسەرمانە ئەو دینە كە خوای گەورە ناردوویەتی بەخۆیی و بەئامانجەكانیەوە، بێ دەستكاری و كورتكردنەوە، نابێ‌ هەر ڕۆژەی تەئویل و تەفسیرێك بكرێتەوە لەبەر خاتری كاربەدەستانی ڕۆژگار، وەیان لەبەر زەمانە سازی و خۆ سازاندن لەگەڵ دەسەڵاتداراندا! 

 ئینجا دەبێت بزانرێت هەدەف و ئامانج لەم كاتەدا لەئاوا كۆڕێك چیە؟! من وا دەزانم ئەمەش فێڵ و خیدعەیەكی تری عەلمانیەكانە بۆ بردنە دواوەوەی دین سەد ئەوەندەی تر لەكۆمەڵگەو دوورخستنەوەی دین و شەریعەتی ئیسلامیە لە سیاسەت و پچڕاندنیەتی لە دەوڵەت و دەسەڵات، دەیانەوێ‌ بڵێن: هەر جوڵانەوەیەك بكرێت لەلایەن ئیسلامیەكانەوە دژی سوڵتەو عەلمانیەتە، (بەكارهێنانی ئایین بۆ مەرامی سیاسیی كارێكی ڕەوا نیە، چونكە بۆ خوا نیە)، باشە! من لەو خاوەن كۆڕە دەپرسم مەگەر ئیسلام (دین)و (دەوڵەت) نیە؟ 

 مەگەر ئیسلام (دنیاو پاشەڕۆژ) نیە؟! ئەگەر وەڵام (نەخێر) بێت ئەوە پێی كافر دەبێت، خۆ ئەگەر وەڵام (بەڵێ‌) بێت دەپرسینەوە: ئایا هیچ شتێك بەدەست ئیسلامەوە ماوە؟ ئایا هەرچی زیانی عەلمانیەتی تێدا بێت، مۆڵەت بەموسڵمانان دەدرێت بیكەن؟ 

 ئەگەر خەڵكێك مافی ئیسلام داوا بكەنەوەو بیانەوێ‌ ئێستایش وەكو جاران ئیسلام دین و دەوڵەت بێت، ئایا ئەمە بەكارهێنانی دینە بۆ مەرامی سیاسیی؟! ئەوەی ئیسلام غەیرەز لە سوڵتەو دەسەڵاتدا ببینێتەوە، ئیتر ئەوی تری بەدین نەزانرێت، ئەمە بە دین نازانین هەركەس بۆ خۆی لەمزگەوتەكەی خۆیدا نوێژ بكاو بۆنە ئاینیەكانیش ئەنجام بدات، بەڵام حەقی لە دانانی سەرۆك كۆمارو، دەستەی وەزیراندا نەبێت!! پێغەمبەری خوا ﷺ كە وەك حكومەت كاری دەكرد بۆ خۆی، پێغەمبەرو سەرۆك و فەرماندەی گشتی هێزی سەربازی بوو، دەستەی وەزیرەكانی و پەرلەمانەكەیشی (ئەبو بەكر) و (عومەر) و (عوسمان) و (عەلی) و (تەڵحە) و (زوبێر) بوو، گشت ساڵح و خواناس بوون، دەسا ئەگەر ئێستا داوای هەمان حكومەت بكرێتەوە، بەكارهێنانی دینە بۆ مەرامی سیاسیی؟! 

* هێنانی پارەو ئیمكاناتی تر لەوڵاتانی كەنداو بۆ كوردستان و مزگەوت یان نەخۆشخانە، پاشان ریكلام و دیعایەو پڕو پاگەندە كردن لەلایەن ئەو كەسانەوە، یان لەلایەن ئەو گروپەوەو خۆ پێ هەڵكێشانی و دواتر داوای دەنگدان بۆ سندوقی موسڵمانان.. نازانم ئەمە چ خراپەو كارێكی ناشەرعی تێدایە؟ بەتایبەتی كە موسوڵمانان دەوڵەت و دەسەڵاتیان نەماوەو قودرەتی كردنەوەی تەنیا مزگەوتێكیان نیە، ئەگەر بەسواڵ و پاڕانەوە نەبێت لەم و لەو، لەولاشەوە عەلمانیەكان هەرچی پارەو ئیمكانیات هەیە لەبەردەستیاندایەو ئەو هەموو پرۆژانە دەكەن بۆ شارو گوند نشینەكان، ماوەیەكی تریش هەڵبژاردنەو ئەو خەڵكانەی لە دین تێگەیشتوون، دەیانەوێ‌ دەنگ و ڕەنگێكیان هەبێ‌ و هەر هیچ نەبێ‌ سێ چوار كورسیەكیان هەبێ‌، ئایا بەدەستی خاڵی و لات و ڕوت و قوت دەتوانێ‌ بچێتە گۆڕەپانەوەو، داوای دەنگ و ڕا لە خەڵك بكەیت؟ لەپاڵ ئەو حیزبەدا خاوەنی هەموو شتێكە؟ بێجگە لە دەستكەوتی ناوەوە، هەر ڕێكخراوێكیش بێتە كوردستانەوە لە ڕێی ئەوانەوە دێت و هەرچیش بهێنن و بەهەر پرۆژەیەكیشی بكەن دیسان هەر دەچێتەوە گیرفانی ئەوان، ئاخۆ لە حاڵەتێكی ئاوادا بۆچی بۆ موسوڵمانان ڕەوا نەبێ‌ بچن لەملاو لەولا سواڵ بكەن و بیهێننەوە كوردستان و دەیان نەخۆشخانەو قوتابخانەی پێ بكەن و، بۆ دواییش بیكا بەهەراو پڕوپاگەندە بۆ موسڵمانان، هەتا دەنگ و ڕەنگیان بەخەڵك بناسرێ‌ و دەنگیان بۆ بدرێ‌، بەتایبەتی ئەمڕۆ كە موسوڵمانان بەشتێكی سەیرو سەمەرە دادەنرێن و، هیچ (مقومات)ی دەوڵەتیان پێوە نەهێشتووە! ریكلام و جاڕی وا بۆ دەبێتە ڕیاو حەرام و بۆ خوا نیە! بەڵام بۆچی مامۆستای خاوەن كۆڕ بەحیزبە عەلمانیەكان ناڵێت: ئێوە هەموو خەیرو بێرێكی دەرەوەو ناوەوە بۆ حیزبەكەی خۆتانی بەكار دێنن و، جەماوەری بێ دەرەتانتان یەخسیر كردووە بۆ خۆتان، مەگەر هەموو كەس نازانێ‌ هەرچی شتە ئەمڕۆ لەدەست ئەو دوو حیزبەدایەو ئەوانیش بەئارەزووی خۆیان بۆ مەرامی سیاسیی خۆیان بەكاری دێنن! ئایا هیچ كەسێك دەتوانێ‌ بچوكترین كاری دەستكەوێت، هەتا (ئینتیما)ی حیزبی نەبێ و شایەتمان بەجوامێریی و قارەمانێتیان نەهێنێ‌..؟!! 

* مەسەلەی جیهادو چەك هەڵگرتن ڕووبەڕووی بەعس و فەتوای جیهاد دژ بەو بەعسیانە لەلایەن بزووتنەوەی ئیسلامیەوە بەڕابەرایەتی زانای ڕێزدارو خاوەنقەدر (جەنابی مامۆستا مەلا عوسمان) وا دەزانم زۆر جێگەی خۆی بوو و، كە لێنێكی زۆر گەورەی بزووتنەوەی ئازادیخوازی گەلی كوردی پڕ كردەوەو، شەرعیەتی بە مەسەلەی كورد دا، بەتایبەتی لای وڵاتە ئیسلامیی و عەرەبیەكاندا، ئەوان ماوەیەكی زۆر بوو پێیان وابوو كورد باغی و سەركەشە لە حكومەتی شەرعیی ئەو سەردەمەی عێراق تێیدا دەژیا، لەگەلێ‌ لایشەوە فەتوای كوشتنی گەلی كوردیان دەشەرعێنراو حەڵاڵ دەكرد! بەهاتنی بزووتنەوەی ئیسلامیی و چەك هەڵگرتن دژ بەو ڕژێمە، ئەو گشت تەمو مژەی ڕەواندەوەو قەزیەی كورد لەنەتەوایەتیەوە بوو بەقەزیەیەكی ئیسلامیی كوردی، هەر بۆیە لەناو كوردستاندا زۆر ڕەواج و بایەخی درایە، هەم لەلایەن جەماوەرەوە هەم لەلایەن حیزبە كوردستانیەكانیشەوە، كەسێك نەبوو ئەو دەمە بزووتنەوەی پێ‌ زەروورو پێویست نەبێ‌ و، گلەیی هەبێ‌ لێی، تەنانەتی مام جەلالی سكرتێری یەكێتی نیشتمانی راگەیاندنی بزووتنەوەی بە تەواوكاری شۆرشی كوردی داناو مەلابەختیاری ئەندام مەكتەب سیاسییش بە زەرورەتی ئەو سەردەمەی وەسف كردوە!! ئیتر نازانم ئەو برا خوێندەوارە چۆن دەڵێ مامۆستا مەلا عوسمان هەر چەكی هەڵ نەگرتایە باشتر بوو! بەڕای ئەو، ئەندامێكی یەكێتی زانایان بووبا لەڕاگەیاندنی بزووتنەوە باشتر بوو!

 وا دەزانم ئەوەش ونكردنی جێ و ڕێی زانایانە، چونكە زانایان دەبێ‌ (قائد)و ڕابەر بن، نەك (مەقوود)و فەرمانبەر، لەگەڵ ڕێزدا بۆ زانایان دەڵێم: ئایا ئەو هەموو زانایە لەژێر ناونیشانی یەكێتی زانایاندا كۆ بوونەتەوە دەتوانن تەنها ڕەخنەیەك لەهەر حیزبێك لەو حیزبانە بگرن كە یەكێتیەكیان بۆ كردوونەتەوە؟ گومان نیە، تەنها بۆ شەرعیەتدانە بۆ هەندێ‌ مەسائیل كە لەبەرژەوەندی حیزبەكاندایە.!

  سەیرو سەمەرە ئەمەیە كە ئەو موسوڵمانەی كاتی خۆی چەكی هەڵگرت و دژ بە بەعس جەنگاو خەباتی كرد، ئێستا كاڵاو باڵای قاچاغەو نابێ‌ سەرو سیمای دیار بێت، بەڵام ئەوانەی پاڵیان لێ دابوویەوەو چەكیان لێ‌ حەرام بوو، ئەمڕۆ بوونەتە كوێخای ئیسلامیەكان و، خۆیان بەكوێخا دەزانن و كارەكەیان بەكارێكی چاك دەزانن و ئەوانیش وەكو مامۆستای خاوەن كۆڕ دەڵێن: ئەو چەكە هەر نەبوایە باشتر بوو، بە بەڵگەی ئەوە كە هەم ئەمریكاو هەم حیزبە كوردستانیەكان چەك بەباش نازانن بۆ موسوڵمانان، بەڵكو بەلای ئەوانەوە موسڵمانان دەبێ‌ هەمیشە (تابع)و شوێنكەوتە بێت و قەد جارێ نابێ‌ ململانێ بكات، بۆیە ئێستا حیزبە بێ چەكەكان بوونەتە كوڕە گەورەو باش و ساڵح و نیشتمانپەروەر! چەكدارەكانیش بوونەتە خەڵكێكی لارو لاسارو دژ بەنیشتمان! لەوە دەچێت ئەو بەڕێزەش هەر لەوێوە قسەكانیان پێ كردبێت و چەواشە بووبێت! ئەگینە ئێمە دەزانین كە ڕاوبۆچوونی ئەو مامۆستایە لە (80%) لەگەڵ چەكدا بوو، بەڵام ئێستا كە بەئاماژەی دەرەوە ئیسلامیەكان خراونەتە كەنارەوەو (بڤە) بوون، خەڵكێكی زۆر -وەكو ئەو- كەوتوونەتە پاكانەو، وا خۆیان نیشان دەدەن كە هەر ئەوان دڵسۆزی دین و وڵات و نیشتمان بوون! دەسا خوای گەورە لە هەڵەو تاوانی هەموومان خۆش ببێت و نیەتەكانمان ساف بكات بۆ خۆی.

ئەحمەد كاكە مەحموود

وصلی الله وسلم وبارك علی حامل هذه الرسالة العظمی، سیدنا وقائدنا ومقتدانا محمد، وعلی آ‌له وأصحابه المجاهدین المخلصین. والحمد لله رب العالمین.

 تێبینی/ ئەم بابەتە وەڵامێك بوو بۆ ئێوارە كۆڕێكی بەڕێز مامۆستا عومەر چنگیانی كە لە ڕۆژی 24/8/2004 دا لەشاری هەولێر بۆی ساز درابوو.