وەڵامى گومان لەسەر بەكارهێنانى چەك و شير بۆ بڵاوبوونەوەى ئيسلام.!

* نووسەر دەڵێت: (كاتێ‌ ئیسلام بووە بزووتنەوەیەكی فراوان هێزێكی جەسەدی زۆر لە دەوری كۆبووەوەو قۆناغی بڵاوكردنەوەی ئایین لەڕێگەی كاری چاكە خوازییەوە گۆڕاو قۆناغی دووەم دەستی پێ‌ كرد، واتە: هاندانی موسڵمانان بۆ كاری توندو تیژی لەدژی ئەوانەی كە نەدەهاتنە ڕیزەكانی ئایینی ئیسلامەوە، وە چەند ئایەتێكی بڵاوكردەوە بۆ ئەوەی شەرعییەت بدات بەو كارەی كە دەیەوێ‌ بیكات لەژێر ناوی ڕزگاركردنی كۆمەڵگا لە چەوساندنەوە، وەك ئەم چەند ئایەتە وەك:
(يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ) (التحریم: ٩) (يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ) (التوبة: ٧٣)، دواتر ئایەتی: (يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْأَنْفَالِ ...) (الأنفال: ١). بۆ ئیبادەكردنی غەیرە ئیسلامییەكان. لەگەڵ ئایەتی: (قَاتِلُوا الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلَا بِالْيَوْمِ الْآَخِرِ ...) (التوبة: ٢٩).
 
وا دەزانم هەر كەسێك تۆزقالەیەك شارەزایی مێژووی ئیسلامی هەبێت دەزانێت لە ئایینی ئیسلام هیچكات توندو تیژی نەكراوە بەرامبەر كەسێك كە موسڵمان نەبووبێت، وە شیــرو چەقۆی بۆ هیچ كەس نەكێشاوە بە ناهەق. وە ئیسلام نایەوێ‌ زۆرو زۆرداری بكات بەرامبەر ئەوانەی بڕوا ناهێنن، وەك ئەم چەند ئایەتە ئەم ڕاستییە دەسەلمێنن: (لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ ...) (البقرة: ٢٥٦). (. . . فَمَنْ شَاءَ فَلْيُؤْمِنْ وَمَنْ شَاءَ ...) (الكهف: ٢٩).  واتە: هیچ كات لە بیــری ئیسلامدا نیە زۆر بكات لە خەڵكانێك موسوڵمانیان بكات.. بەڵكو مرۆڤ ئازادە لە بیــروباوەڕدا چی هەڵدەبژێرێ‌ بۆ خۆی لە ژیانییدا.، ئەمەیە مانای ڕاستەقینەی ئایەتەكە، هەرچەند خەڵكێكی زۆریش لەم ئایەتەوە مانای (جیهاد)یان لە ئیسلام دوور خستووەتەوەو بەو حیسابە كە (لا إكراه فی الدین). ئیسلام هاتووە بۆ ئەوەی ئازارو ئەشكەنجە لە هەڵگرانی پەیامەكەی دوور بخاتەوە هەتا بە ئەمن و ئاساییش بژین، بیروباوەڕو سەرو سامانیان پارێزراو بێت، هەروەك دەیەوێ‌ بانگەوازەكەی ئازاد بێت و بتوانێ‌ ئەو یاساو دەستوورانەی هێناوییەتی ڕاڤەیان بكات، ئیتــر هەموو كەسێ‌ ئازادە وەری بگرێ‌ یا نە .؟!
 بەڵام دەبێ‌ ڕێی لێ‌ نەگیــرێ‌ لە باس كردنەكەیدا.. ئیسلام جیهاد دەكات بۆ ئەوەی گیانی هەڵگرانی پەیامەكەی سەلامەت بێت ئیتــر بە زەبرو توندو تیژی لە دژی ئەوانەدا ناوەستێ‌ كە نایەنە ڕیزەكانییەوە – وەك نووسەر دەڵێت ...!!

مرۆڤ چی لە دڵیایەتی زۆری لێ‌ ناكرێ‌ بۆ گوڕینی، بەڵام لە چوارچێوەی (أخلاق) و (قیم)دا بێت.، ئەو ئایەتەش دەفەرمووێت: (وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ ...) (الأنفال: ٦٠). ئەگەر كەسێك تۆزێك ورد بێتەوە لە ئایەتەكە دەزانێت كە مەبەست لەو خۆ ئامادەكردنە هێرش بردنە سەر ئەم و ئەو نییە، بەڵكو بۆ ئەوەیە دوژمنان و ناحەزان شەرمی لێ‌ بكەن، هێرش نەهێننە سەری، وە ئەگەر هەر شەڕی پێ‌ فرۆشرا، كە گەلێ‌ جار سرووشتی ئادەمیزاد وایە خوارتر لەخۆی ئەچەوسێنێتەوە، بەتایبەت كاتێ‌ بزانێ‌ هێزی نیە بەرگری بكات لەخۆیی و بیــروباوەڕەكەی.. جا لەو كاتەدا دەبێ‌ ئامادە بێت. ئەوانەی لە خۆیان دەترسن ئەوە مانای ئایەتەكەیان سەرەو خوار كردووەتەوە، ئەگینە ئەگەر ڕێز لە ئادەمیزادییەتی خۆی بگرێ‌ و دەست درێژی نەكاتە سەر بیــروباوەڕی موسڵمانان ئەوە بۆ خۆی دادەنیشێ‌ بە ئازادیی و كەسیش دەستی بۆ نابات، خۆ ئەگەر بیـروباوەڕی موسڵمانان بریندار بكات و وە پێشی وابێت كەسیش قسە ناكات، ئەوە بە هەڵە گەیشتووە، چونكە (. . . وَالْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ ...) (البقرة: ١٩١)، (يَسْأَلُونَكَ عَنِ الشَّهْرِ الْحَرَامِ قِتَالٍ فِيهِ قُلْ قِتَالٌ فِيهِ كَبِيرٌ وَصَدٌّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَكُفْرٌ بِهِ وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَإِخْرَاجُ أَهْلِهِ مِنْهُ أَكْبَرُ عِنْدَ اللَّهِ وَالْفِتْنَةُ أَكْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ ...) (البقرة: ٢١٧).
 خۆ ئەگەر سەیری ئەملاو ئەولا بكرێت دەزانرێ‌ كە هەر كەسێك بگاتە ئاستی حكومەت و دەوڵەت دوژمنی بۆ پەیدا دەبێت و تەمەحی تێ‌ ئەكرێ‌، با ئەگەر تەنها لەبەر ئەوەیش بێت بۆی هەیە خۆی ئامادە بكات بۆ بەرپەرچ دانەوەی هەر هێرشێكی ئاوا، وە جەماوەرەكەی كۆبكاتەوەو مەشقی سەربازیشیان پێ‌ بكات، وە سنوورەكانی خۆی بگرێ‌، ئەمە لەلایەكەوە لەلایەكی تریشەوە دیفاع كردن و بەرگری لە خۆكردن شتێكی (مشروع)ە لەناو دەوڵەتاندا، مەگەر بۆ ئیسلام یاساغ بێت، هێزو پێز ئامادە بكات..؟!! 

 * ئایەتی (الأنفال)یش كە ئەوان تەفسیرەكەی (حیزبی بەعس)ی بۆ دەكەن كە گوایە كوشتن و تۆقاندن و داپڵۆساندن و گواستنەوەی خەڵكیی و نیشتەجێ‌ كردنیانە بە زۆرە ملێ‌ لێرەو لەوێ‌ .. ئەوە پێم چاكە بگەڕێینەوە بۆ مێژووی هاتنە خوارەوەی ئەو سوورەتەو پاشان ماناكەیشی.
 سوورەتی (اڵانفال) ساڵی دووەمی كۆچی – پاش 19 نۆزدە مانگ – هاتە خوارێ‌، سەبارەت بە جەنگی (بەدر). جەنگی (بەدر)یش لە بەرنامەی موسڵماناندا نەبوو، بەڵكو ئەوەبوو كاتی خۆی (قوڕەیش)ییەكان ئەشكەنجەو ئازارێكی زۆری موسڵمانانیان دابوو لە (مەككە)دا، وە هەرچی ماڵ و سامانیان بوو لێیان داگیــر كردبوون و بە ڕووتی بەرەڵڵایان دەكردن و ئەوانیش ڕێگەی (مەدینە)یان گرتەبەر، جا پێغەمبەر ﷺ پێی فەرموون: قووڕەیش ڕووتی كردنەوەو سامانەكەی لێ‌ زەوت كردن، وا ئێستایش كاروانە بازرگانییەكەیان دەگەڕێتەوە، بۆتان هەیە بڕۆن ڕێگەی پێ‌ بگرن و ماڵ و سامانەكەتانی لێ‌ وەرگرنەوە...، ئەمانیش بەو نیازەوە ڕۆیشتن، وە هیچ جۆرە وەسیلەیەكی جەنگییان پێ‌ نەبوو، جگە لەوەیش كە ژمارەیەكی كەم بوون لە چاو ئەواندا، دەرەنجام قافڵەكە دەرچوو و ئەمانیش ویستیان بگەڕێنەوە، بەڵام قوڕەیش بەو هێزەوە هات كە هەموو كەس دەزانێ‌ چۆن بوو، ئەمانیش (دەست لە دەست و قووەت لە خودا) بەرپەرچی هێزەكەیان دانەوەو قوڕەییش لوتی شكا.
 ئا لە حاڵەتێكی ئاواداو بە بۆنەیەكی ئاواوە بۆچی یاساغە چەوساوەكان بەرگری لە خۆیان و سەروەت و سامانیان بكەن.؟!
 
 وە بێگومان لەو جەنگە بە زۆر سەپێنراوەدا (غەنیمەت)و دەستكەوت دەبێت (وەك یاسای جەنگی ئەمڕۆو كۆن) جا بۆ شێوەی دابەش كردنەكەو هەندێ‌ (تەوجیهات)ی گۆڕەپانی جەنگەكە ئەو سوورەتە هاتە خوارەوە..

 ئەوەیە مانای (الأنفال)، واتە: دەست كەوتە جەنگییەكان، نەك ماناكەی ئێوەو ئاغاكانتان (حیزبی بەعس)!!. جگە لەوەیش پێغەمبەر ﷺ لە سەرەتاوە بەم شێوەیە هاتووە: (إقرأ باسم ربك الذی خلق، خلق الإنسان من علق، إقرا وربك الأكرم، الذی علم بالقلم)، بخوێنەو قەڵەم بەكاربهێنە، پاشان (يَاأَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ (1) قُمْ فَأَنْذِرْ) (المدثر: ١ - ٢). هات. فەرمانی پێكرا بە خەڵكی ڕابگەیەنێت. بۆ دواتر (وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ) (الشعرا‌ء: ٢١4) هات، ئەویش دەستیكرد بە ئامۆژگاری خزمەكانی خۆیی و، پاشان عەرەبەكانی ناوچەكە..

 نزیكەی (13) سێزدە ساڵ مایەوە بێجگە لە ڕاگەیاندن و ئامۆژگاری هیچ ڕێگەیەكی تری نەگرتە بەر (نە جەنگ و نە سەرانە)، هەمووكات فەرمانی خۆگرتن و ئارامی پێ‌ دەكرا، دوای ئەوە مۆڵەتی كۆچكردن و جەنگاندنی بۆ هات.

 بەڵام نووسەر زۆر بێ‌ ئاگایە لە حەقیقەتی مێژووی ڕووداوەكان كاتێ‌ دەست پێشخەری لە توندو تیژیدا دەداتە پاڵ موسڵمانان، مەگەر موسڵمانان لە مەككەدا كێ‌ ئەیچەوساندنەوەو ئافرەتێكی بێ‌ تاوانی وەك (سومەییە)و پیرەمێردێكی وەك (عەممار)ی شەهید كرد..؟! دوای ئەمانەو چەندین كاری تری لەناوبردنی جەسەدیی و سزاو تۆقاندن، كێ‌ بوون ئەوانەی سەریان كرد بەیەكداو پیلانی تیرۆركردنی پێغەمبەریان داڕشت..؟!! پـاشان موسڵمانان ناچار كران كۆچ بكەن و نیشتمانی خۆیان بەجێ‌ بهێڵن، دوای ئەو كۆچەو ڕاگەیـاندنی قەوارەیەكی ئیسلامی لە مەدینەدا هێشتا هەر ڕێگە نەدرابوو كە ڕووبەڕوو بوونەوەو توندو تیژی بەرامبەر بێ‌ باوەڕان بكرێت.

 ئیتر بۆچی ئەم نووسەرە بێ‌ ئاگا لە مێژووە ئەم حەقیقەتە پێچەوانە دەكاتەوە، وەك ئەوەی بیەوێ‌ گەلێكی نەشارەزا لەمێژووی پێشینە خواناسەكانی خۆی بخەڵەتێنی، لەكاتێكدا ئەوان زۆر لەوە بە ئاگاترن.، پاشان دوای ئەوە فەرمانی پێكرا كێ‌ جەنگت لەگەڵ دەكات، جـەنگی لەگەڵ بكە، كێیش جەنگت لەگەڵ ناكات جەنگی لەگەڵ مەكە وەك ئایەتەكانی سوورەتی (النسا‌و) ئەم ڕاستییە ڕوون دەكەنەوە. 

 پاشان بێ‌ باوەڕەكان بوونە سێ‌ بەشەوە، بەشێكیان (صلح)و سازو ڕێكەوتننامەیان مۆر كردوو بۆ خۆیان دانیشتن، هەندێكیشیان سەنگەریان گرت لە موسڵمانان، ئەوانی تریشیان (ئەهلی زیممە) بڕیاریدا خاوەن پەیمانەكان و ڕێكەوتننامەكان ڕێزیان لێ‌ بگیررێ‌، مەگەر خیانەت بكەن، ئەوكاتەیش دەبێ‌ بە ئاشكرا پەیمانەكەیان بۆ هەڵوەشێنێتەوە: (وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ ...) (الأنفال: ٥٨).
 فەرمانیدا ئەوانەی پەیمانەكەیان هەڵدەوەشێننەوەو نیازو نیەتییان خراپەیە جەنگیان لەگەڵ بكەن.. پاشان كاتێ‌ سوورەتی (برا‌ءة) هاتە خوارێ‌ شێوەی مامەڵەكردنی لەگەڵ هەموو بەشەكاندا ڕوون كردەوە.، فەرمانیدا لەگەڵ جوولەكەو هاو كافرەكانیان بجەنگێن تا (جزیة = سەرانە) دەدەن، پاشان ئیتــر ڕەوا نییە جەنگیان لەگەڵ بكرێ‌.، فەرمانیدا لەگەڵ بێ‌ باوەڕەكاندا، لەگەڵ دوو ڕووەكاندا توندو تیژ بن.!. (تێبينى: جزيەو سەرانە – وەك زەكات وەرگرتنە لە موسوڵمان بۆ پڕكردنەوەی كەم و كوڕییەكانی كۆمەڵگە – بەڵام "غەیرە موسڵمان" زەكاتییان لەسەر نییە، بەڵام بەو ناوەوە بەشێكی كەمیان لێ‌ وەردەگیــرێ‌، ئەویش تەنها لەسەر پیاوە دەوڵەمەندەكانە، ئەگینە ئافرەت و مناڵ و پیــرو پەككەوتە ئەمەی لەسەر نییە).

  ئەوەیش كە دەڵێن: (چەندین ئایەتی تر بەیان كراوە بۆ حەڵاڵكردنی تاشینی برۆی ئەو كەس و خێڵانەی كە نایەنە ژێر ئاڵای ئیسلامەوە، بۆ ئەوەی جەنگاوەرەكانی زۆر بە جددی هەوڵ بدەن بۆ جێبەجێكردنی خواستەكانی محمد..).

 ئەڵبەتە تەنها بیـروبۆچوونی كەسانی ماددە پەرستە كە بە چاویلكەی سوودو بەرژەوەندی دابڕاو لە هەر بەهاو ڕەوشتێك دیاردەو كارو چالاكییەكانی مرۆڤ دەبینن، دەنا چی دەكەن لەو موسڵمانانەی خواردنی چەند دنكە خورمایەك لە گۆڕەپانی شەڕدا بەكات كوشتنی دەزانێت لەبەردەم زوو گەیشتنی بە مردن و گەڕانەوە بۆلای پەروەردگاری، خۆ ئەمەش هەر بۆ تاڵان و بڕۆ نیە وەك ئەو نووسەرە دەیڵێت؟! بەڵكو مردنە لە پێناوی بیــروباوەڕدا.، پاش ئەوەی لەسەرەوە ڕاڤەی ئایەتی: (لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ ...) (البقرة: ٢٥٦) مان كرد.، وا دەزانم پێویست نەكاتەوە بگەڕێینەوە سەر بەرپەرچ دانەوەی درۆو فیشاڵەكانیان و (تحدا)یان دەكەین كە تەنها ئایەتێك بێنن بۆ حەڵاڵكردنی تاڵان و بڕۆو خواردنی ماڵ و سامانی بێ‌ تاوان.!

* هەروەها كاكی نووسەر دەڵێت: (محمد ئەوەی باش دەزانیی ئەو كەسانەی كە هاتوونەتە سەر ئایینەكەی لە عەقیدەیەكی كامڵەوە نەبوو، بەڵكو زیاتر بۆ بەدەستهێنانی دەست كەوتی ماددییە، بۆیە بە ئاشكرا بۆ جەنگاوەرەكانی بەیانكرد ئەوەی لەشەڕدا بەدەستی دەهێنن حەڵاڵە بۆ خۆتان..).
 ئێمەیش دەڵێین: پاش ئەوەی كە هەموو دونیا دەزانێت هاوەڵانی پێغەمبەر  دونیا خۆر نەبوون، ئەگەر هەر گەل و فەرماندەیەك وڵات و نیشتمانیی و، ماڵ و سامانی لێ‌ زەوت بكرێ‌، وە بە دەیان جۆر ئەشكەنجەو ئازار بدرێ‌ و، سەرەڕای ئەوەیش هێشتای لەشكركێشی بۆ بكرێت بۆ پەناگەكەی، وە سێ‌ بەرامبەر بەو، سەربازو سوپاو چەك و تەقەمەنی ئەو سەردەمەی بۆ بێنن، دەرەنجام جەنگێكی قورس، وەك (بەدر) بسەپێنن بەسەریا، مافی خۆیەتی بڵێت: ((من قتل قتیلا فله كذا وكذا، ومن أتی بأسیــر فله كذا وكذا)). بۆ ئەوە هەرگیز مافی ڕەوای خۆیانیان لە بیــر نەچێتەوەو، بێتەوە یادیان كە ماڵ و سامانیان ئەم دەست درێژكارانە زەوتیان كردووەو وائێستاش شەڕیشیان لەگەڵ دەكەن...!! 

 ئەو فەرماندەیە مافی خۆیەتی بڵێت: دە دەستتان خۆش بێت تۆڵەی خۆتان بكەنەوە ئەو سامانەی لێیان زەوت كردن، ئەمڕۆ ڕۆژییەتی لێیان وەرگرنەوەو نە هەر ئەوەندە، بەڵكو زیاد لەوەیش هەر سەربازێ‌ زیاتر كاری قارەمانانە ئەنجام بدات و هێرش بباتە سەر دوژمن و یەكێكیان لێ‌ بكوژێ‌ و تەواوی كەل و پەل و چەكەكەی بۆ خۆیەتی...

 ئەمە چی تیایە ئەگەر گەلێكی (مظلوم) هەوڵی ئاوا بدات، وە یان فەرماندەیەك وەك محمد ﷺ.؟!! 
 ئەو سوورەتەی (الأنفال)و ئەو شتانەی ئەوان كردوویانە بە ڕەخنە لە موسڵمانان وا دەزانم ڕەمزی قارەمانییەتی نەپساندنی گەلێكی (مظلوم)ی تێدایە، دەبێ‌ هەر گەلێك لە وڵات و نیشتمان بكرێتە دەرەوە، لە دەرەوەی وڵات خۆی ئامادە بكات بۆ ئەوەی ڕۆژێك بێت مافی خۆیان وەربگرنەوە.!
 پێم وایە ئەو كارە ئەگەر موسوڵمانەكان نەیان كردایە بە گەلێكی شۆڕشگێڕو خەباتگێڕ دەدرانە قەڵەم.! ئەمەیە مانای ((من قتل قتیلا..))، نەك بەو شێوەی كە ئەو مرۆڤە باوەڕ نەخۆشانە دەڵێن: كە هەركەسێك پێی بگەیت دای پڵۆسێنیی و سەری لەلاشەی بكەیتەوە لەپێناوی كەل و پەلەكەیدا..!! گەلێك كە فەرماندەكەی، وە یان بیــروباوەڕەكەی سەدان جار پێی وتبێت: (وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ ...) (الإسرا‌ء: ٣٣). پێی بڵێـت: (من قتل نفسا بغیر نفس او فساد فی الأرض فكأنما قتل الناس جمیعا ومن أحیاها فكأنما أحیا الناس جمیعا). هەرگیـز لە خۆیەوەو بەناهەق سواری سەری كەس نابێت.!