ژنانی ئاكارو ره‌وشت خراپیش له‌ قورئاندا باسكراوه‌.


گوتمان مرۆڤ به‌هه‌ردوو جۆره‌كه‌یه‌وه‌ - ژن وپیاو– ئاكار چاكی هه‌یه‌و، به‌دكاریشی هه‌یه‌، هه‌ركامێكیان چاك بوو چاكه‌، هه‌ر كامێكیشیان خراپ بوو خراپه‌، له‌ پێشه‌وه‌ هێندێ ژنی ئاكار چاكمان باس كردن، ئێستاش بڕێ له‌ ژنانی به‌دره‌فتار دێنینه‌ ناو باس، به‌مه‌به‌ستی ئه‌وه‌كه‌ ژنیش مرۆڤه‌و، قابیلی هه‌ڵه‌و په‌ڵه‌یه‌ و،نابێ‌ هه‌میشه‌ خۆی‌ به‌ فریشته‌ بزانێت، وه‌كو پیاو هه‌ردوو جۆره‌كه‌ی هه‌یه‌ و نابێ‌ ئه‌میش هه‌میشه‌ هه‌موو خراپه‌و تاوانێك له‌وه‌وه‌ بزانرێ، فه‌رموو ئه‌مه‌یش – 
بۆ نموونه‌ – ئه‌م چه‌ند ژنانه‌:

 1+ 2/  ژنه‌كانی هه‌ریه‌ك له‌ (نووح)و له‌ (لووط) سڵاویان لێ بێت:
قورئانی پیرۆز له‌ سووره‌تی (ته‌حریم) له‌باره‌یانه‌وه‌ ده‌فه‌رمووێ: [ضرب الله مثلا للذین كفروا امرأة نوح وامرأة لوط كانتا تحت عبدین من عبادنا صالحین فخانتاهما فلم یغنیا عنهما من الله شیئاً وقیل ادخلا النار مع الداخلین] 10. واته:خوا ژنه‌كه‌ی (نووح)‌و ژنه‌كه‌ی (لووط) به‌نموونه‌ بۆ كافره‌كان دێنێته‌وه‌ كه‌: هه‌ریه‌كه‌یان ژنی به‌نده‌یه‌كی صاڵحی خوا بوون، هه‌ردوو خه‌یانه‌تیان لێكردن، ژنه‌كه‌ی نووح پاڵیدا به‌ نه‌یاره‌كانی (نووح)ـه‌وه‌، ئه‌میش وه‌كو ئه‌وان گاڵته‌و مه‌سخه‌ره‌یان به‌ نووح‌و بانگه‌وازه‌كه‌ی ده‌كرد ! ژنه‌كه‌ی (لووط)یش، ڕێنمایی قه‌ومه‌كه‌ی ده‌كرد بۆ گیانی میوانه‌كانی (لووط)، كه‌ نه‌ته‌وه‌یه‌كی فاحیشه‌چی‌و به‌دكاربوون ! دیاره‌ ئه‌مه‌ خه‌یانه‌ته‌ له‌ ڕێبازی دین‌و مه‌زهه‌بی مێرده‌كانیان ! ئه‌م دوو ژنه‌ هه‌رچه‌نده‌ خێزان وهاوسه‌ری‌ پێغه‌مبه‌ران بوون له‌ گه‌ڵیان ژیان، به‌ڵام كه‌نه‌هاتنه‌ ژێر به‌یداخی دینی خواوه‌، بوونه‌ جه‌حه‌ننه‌میی‌و، له‌گه‌ڵ‌ جه‌حه‌ننه‌مییاندا ڕه‌وانه‌ی ئاگر كران. كه‌وابووبه‌ یاسای خوا: هه‌موو كه‌سێك به‌گوناحی خۆی لێكۆڵینه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ‌ ده‌كرێ‌و تۆڵه‌و سزای ده‌درێ، له‌و لایشه‌وه‌ به‌ گێڕانه‌وه‌ی‌ ئه‌م داستانه‌ به‌ژنه‌كانی پێغه‌مبه‌رمان (محمد – ﷺ) ده‌ڵێت: ئێوه‌ش وریابن! ئاگاداری خۆتان بن‌و بۆ خۆتان چاك بن، ئه‌گینه‌ حیسابی ئه‌وانتان بۆ ده‌كرێ، چونكه‌ به‌هاوسه‌ری بوونتان بۆ پێغه‌مبه‌ر ﷺ بێ په‌یڕه‌وی له‌و، بێهووده‌یه‌. كه‌وابووژنانیش له‌ ئه‌حكام ویاساو رێسای‌ قورئاندا جێ‌وڕێی خۆیانیان هه‌یه‌و، هه‌موو كردارو وتارێكیان حیسابی له‌سه‌ره‌، بۆیه‌ ده‌بێ هه‌وڵی چاكه‌و چاكسازی بده‌ن‌و، بۆ خۆیان كارو كرده‌ی چاك ئه‌نجام بده‌ن، چونكه‌ ئه‌وانیش به‌شێكی ئه‌م كۆمه‌ڵگه‌یه‌ن‌و، ئه‌م كۆمه‌ڵگه‌یه‌ بێ ئه‌وان كه‌م وكورت وناته‌واوه‌.

3- ژنه‌كه‌ی عه‌زیزی میسر / زڵێخا:
ئه‌م ژنه‌، ژنی عه‌زیزو ده‌سه‌ڵاتداری میسره‌و، (یوسف)یش وه‌جاخزاده‌و نه‌وه‌ی پێغه‌مبه‌رانه‌، پاش ئه‌و خه‌یانه‌ته‌ براكانی به‌رامبه‌ریان كرد‌و فڕه‌یاندایه‌ قووڵایی بیره‌كه‌وه‌و، كاروانێك هات‌و سه‌تڵێكیان هه‌ڵدایه‌ ناویه‌وه‌ بۆ ئاو هه‌ڵگۆزین، كه‌چی ئه‌وی هێنایه‌ سه‌ر، ئینجا هه‌ڵسان به‌نرخێكی زۆر هه‌رزان‌و كه‌مبه‌ها فرۆشتیان ! قه‌ده‌ری خوا وابوو ئه‌و بكه‌وێته‌ ده‌ستی (عه‌زیز)ی میسر‌و بیكاته‌ خوڵام‌و ئیش‌وكاری ماڵه‌وه‌ی پێ بكه‌ن، چونكه‌ (عه‌زیز) - وه‌كو ده‌ڵێن - له‌ته‌مه‌نی چل ساڵیدایه‌و، (زڵێخا)ش له‌ده‌وروبه‌ری سی ساڵدایه‌و، هێشتا بێ منداڵن.
له‌وه‌ده‌چێت ئه‌م قۆناغه‌ش بۆ (یوسف)، تاقیكردنه‌وه‌یه‌كی تر بێت، چونكه‌ هه‌ركه‌ چووه‌ ماڵی گه‌وره‌ی (میسر)‌و له‌به‌رده‌ست شاژندا كه‌وته‌ ئیش‌وكارو بێره‌و بچۆ، له‌به‌رئه‌وه‌ كه‌ یووسف لاوێكی ئێجگار جوان‌و شیرین بوو، زڵێخاش به‌رنامه‌ی لێده‌گۆڕێ‌و ده‌یه‌وێ ئه‌وینبازی له‌گه‌ڵ‌ بكات!
بۆ ئه‌مه‌ ده‌چینه‌ خزمه‌تی سووره‌تی (یوسف)، گوێ ده‌گرین‌و ورد ده‌بینه‌وه‌ بزانین چ ده‌قۆمێ: [وراودته التی‌ هو فی‌ بیتها عن نفسه وغلقت الأبواب وقالت هیت لك قال معاذ الله إنه ربي أحسن مثوای‌ إنه لا یفلح الظالمون]23. واته‌: ئه‌و ژنه‌ی (عه‌زیز) كه‌ یووسف له‌ ماڵی ئه‌وا بوو، پێمایه‌ یووسف‌و ته‌مای تێكرد. هه‌ڵسا بۆ ئه‌نجامدانی ئه‌وه‌ش ده‌رگاكانی لێ به‌ست‌و گوتی: خێرا ئاماده‌ به‌.....! دیاره‌ ئافره‌تێكی شاژنی شۆخ‌و شه‌نگ‌و له‌سه‌ره‌تای ته‌مه‌نیدا، لاوێكی جوان چاك‌و هه‌ڵكه‌وته‌ش وه‌كو یوسف، ڕۆژ دوای ڕۆژ پتر به‌ره‌و جوانی ده‌چێ، له‌ماڵێكی ته‌نیا‌و چۆڵدا دابنرێ، قابیلی ڕوودانی كاری دزێوی وایه‌، قابیله‌ شاژن ته‌ماح بكاته‌ خوڵامه‌كه‌ی خۆی‌و، پشت ملی بگرێ‌و بیه‌وێ ئه‌و كاره‌ی له‌گه‌ڵ‌ بكات، خۆ ئه‌گه‌ر یوسف، خوا نه‌یپارازتایه‌ – وه‌كو له‌ئایه‌ته‌كه‌ی تردا دێت – ئه‌وا كار له‌كار ده‌ترازا.
بێگۆمان ئه‌مه‌ ئامۆژگارییه‌كی به‌رزی كۆمه‌ڵایه‌تیی‌و خێزانی تێدایه‌ بۆ هه‌موو كه‌س و بۆ هه‌موو خێزانێك، به‌تایبه‌تی بۆ پاشاو پیاوه‌ هه‌ڵكه‌وتووه‌كان، ئه‌وانه‌ی هه‌میشه‌ له‌ گوزه‌رانی خۆشدان‌و ڕاده‌بوێرن كه‌: خه‌ڵكی نه‌یارو دزێو نه‌به‌نه‌ ناو ماڵ‌‌و منداڵ‌، هه‌تا ژن‌و كچه‌كان گیرۆده‌ی ئه‌وین نه‌بن‌و ده‌ست درێژی روونه‌دا، خۆ ئه‌گه‌ر هه‌ر پله‌وپایه‌یه‌ك له‌ ئه‌وین گه‌وره‌تر بوایه‌، ده‌بوو زڵێخا پێی عه‌یب بوایه‌، بیر له‌وه‌ بكاته‌وه‌ له‌گه‌ڵ‌ یوسفێكی خوڵامی خزمه‌تكاری خۆیدا ده‌ست تێكه‌ڵ‌ بكات، دیاره‌ ئه‌وین له‌هه‌موو شتێك مه‌زنتره‌، دیاره‌ ره‌تدانه‌وه‌ی‌ (غه‌ریزه‌ی جنسیی) زۆر سه‌خته‌، مه‌گه‌ر لاوێكی وه‌كو یوسف – كه‌ئه‌ویش ده‌ستی خوای پێوه‌ بوو – پارێزراو بێت.
ئه‌مه‌ی من ده‌یڵێم، مانای دڵپیسی‌و به‌دگومانی نییه‌ له‌ هاوسه‌رو خێزانه‌كان، به‌ڵكو حه‌قیقه‌ت‌و واقیعێكه‌و، سه‌دان‌و هه‌زاران جار، شتی ناپه‌سه‌ندی وا ڕوویداوه‌و ڕووده‌دات، به‌لاَم ئێستا – به‌داخه‌وه‌ – ئه‌وی زۆر به‌هه‌رزان‌و بێ له‌مپه‌ر ده‌سكه‌وێت ئه‌و كاره‌یه‌! ئه‌وی ئاڵای ئازادی بۆ به‌رز كرابێته‌وه‌ - لێره‌و له‌وێ – ئه‌وه‌یه‌، هیوادارم په‌ندو عیبره‌ت له‌م به‌سه‌رهاته‌ی شاژن‌و خوڵامه‌كه‌ی وه‌ربگیردرێ‌و، ئامۆژگاریه‌كانی ئیسلام له‌به‌رامبه‌ر جلی باڵاپۆش‌و تێكه‌ڵ‌ نه‌بوونی ژن‌وپیاوی نامه‌حره‌م‌و، به‌دروست بوونی (خه‌ڵوه‌ت)ی ژن‌و پیاوی نامه‌حره‌م ڕێگه‌ نه‌درێت.
ژنه‌كه‌ به‌یوسفی گوت ئاماده‌به‌ ! یوسفیش گوتی: په‌نا به‌خوا، چۆن ئاماده‌ببم؟! مه‌گه‌ر مێرده‌كه‌ی تۆ گه‌وره‌و ئاغام نیه‌، ڕێزی نه‌گرتووم، له‌بیره‌كه‌ ڕزگاری نه‌كردم‌و له‌ته‌لاری پاشایه‌تی خۆیدا جێی نه‌كردمه‌وه‌؟؟ به‌راستی كاری وا تۆ له‌من داوای‌ ده‌كه‌یت، كاری پیاوانی ناهه‌قكاره‌، بێ شك پیاوانی وایش له‌سزاو تۆڵه‌ ناخه‌له‌سێن.
یوسف هه‌رله‌ یه‌كه‌م قۆناغدا، زۆر به‌مه‌ردانه‌، وه‌ڵامێكی جه‌رگ بڕی زڵێخای دایه‌وه‌، زڵێخاش – پاش ئه‌وه‌ – لێبڕا به‌هه‌ر جۆرێك بووبێ مه‌به‌سته‌كه‌ی خۆی پێ جێبه‌جێ بكا: [ولقد همت به وهم بها لولا أن رأی‌ برهان ربه....] به‌خوا سوێند بێ، به‌دڵ‌ لێبڕا ئه‌و كاره‌ به‌ یووسف بكات،به‌لاَم یوسفی لاوی تازه‌پێگه‌یشتووی به‌رده‌ستی شاژن له‌ كۆشكی پاشایه‌تییدا، خوا چاودێری كردو دڵی داچڵه‌كاندو نه‌یهێشت توخنی ئه‌و كاره‌دزێوو ناپه‌سه‌نده‌ بكه‌وێته‌وه‌، ئه‌گه‌رچی وه‌كو ئینسانێك نه‌فسیشی بۆی لێدابێ ! [كذلك لنصرف عنه السو‌ء والفحشا‌ء إنه من عبادنا المخلصین]24. خوا ده‌یه‌وێ و مه‌به‌ستییه‌تی (یوسف) له‌كاری خراپ‌و دزێوو ناپه‌سه‌ند وه‌دوورخا، چونكه‌ یووسف یه‌كێكه‌ له‌به‌نده‌ پاك‌و دڵسۆزه‌كانی خوا، یوسف بۆ خۆی لێبڕا له‌وجۆره‌ كارانه‌ هه‌ڵبێت، خواش پشتیوانی لێ كرد [واستبقا الباب وقدت قمیصه‌ من دبر وألفیا سیدها لدی‌ الباب قالت ماجزا‌ء من أراد بأهلك سو‌واً إلا أن یسجن أو عذاب الیم]25. هه‌ردوو به‌كێبه‌ركێ به‌ره‌و ده‌رگاكه‌ چوون، یوسف بۆ خۆڕزگاركردن له‌ چه‌نگ ژنه‌ ئه‌وینبازه‌كه‌، ژنه‌كه‌ش بۆ ئه‌وه‌ یووسفی‌له‌ده‌ستی ده‌رنه‌چێت‌و كاره‌ ئاژه‌ڵیه‌كه‌ی ئه‌نجام بدات، كه‌وته‌ سه‌ر یوسف‌و له‌پشته‌وه‌ ده‌ستی گه‌یانده‌ كراسه‌كه‌ی‌و دڕاندی، له‌ناكاو له‌ ده‌م ده‌رگاكه‌دا تووشی (عه‌زیز) ی‌مێردی زڵێخا بوون، زڵێخاش خێرا پێیگوت: ده‌بێ سزاو تۆڵه‌ی كه‌سێ چی بێت، بیه‌وێ له‌گه‌ڵ‌ ماڵ‌و خێزانی تۆدا كاری شووره‌یی بكات؟
ئه‌م ژنه‌ ژنێكی ئه‌وینبازه‌، ده‌یه‌وێ پاكانه‌ بۆ خۆی بكاو، یوسفیش – له‌ناو نه‌چێت – بۆیه‌ گوتی: به‌ده‌ر له‌زیندانی، یان جه‌زره‌به‌و سزایه‌كی به‌ژان، هیچی تری شایسته‌ نیه‌ ! [قاڵ هی‌ راودتنی‌ عن نفسی وشهد شاهد من أهلها إن كان قمیصه قد من قبل فصدقت وهوَ من الكاذبین] 26. یوسف ناچار بوو په‌رده‌ له‌سه‌ر ڕاستیه‌كان هه‌ڵماڵێ‌و بڵێ: ئه‌وبوو له‌من پێچاو ته‌ماحی كرد لێم، له‌م قسه‌و باسانه‌دا بوون، یه‌كێ له‌خزمه‌كانی ژنه‌كه‌ ئه‌م لێدوانه‌ی داو گوتی: ئه‌گه‌ر كراسه‌كه‌ی له‌لای پێشه‌وه‌ دڕابوو، ئه‌وه‌ ژنه‌كه‌ ڕاست ده‌كاو، یوسف درۆزنه‌، (چونكه‌ ده‌كرێ یوسف ده‌رگای به‌و گرتبێت‌و، ئه‌ویش – بۆبه‌رگری له‌خۆی – به‌ره‌و ڕووی چووبێ‌و ده‌ستی له‌ كراسه‌كه‌ی گیر كردبێ‌و به‌ده‌ستیه‌وه‌ دڕا بێ).[وإن كان قمیصه قد من دبر فكذبت وهو من الصادقین]27. خۆ ئه‌گه‌ر له‌دواوه‌ دڕابوو، ئه‌وه‌ ژنه‌كه‌ درۆیكردوه‌و، (یوسف) ڕاسته‌و له‌ڕاست بێژانه‌، چونكه‌ هه‌ڵده‌گرێ ژنه‌كه‌ یه‌خه‌ی پێگرتبێ‌و، ئه‌ویش – بۆ خۆلادان له‌و كاره‌ دزێوه‌ – هه‌ڵهاتبێ‌و، ئه‌میش له‌دواوه‌ ده‌ستی به‌ كراسه‌كه‌ی گه‌یشتبێ‌و، به‌ده‌ستیه‌وه‌ دڕابێ.
[فلما رأی‌ قمیصه قد من دبر قال إنه من كیدكن إن كیدكن عظیم]28. ئینجا كه‌ (عه‌زیز)دیتی له‌دواوه‌وه‌ كراسه‌كه‌ی دڕاوه‌، گوتی: بێ شك كاری وا، له‌ فێل‌و فه‌ره‌جی ئێوه‌ی ژنان ده‌چێ، خۆ فرت‌و فێلی ئێوه‌ش گه‌وره‌و مه‌زنه‌.
به‌ڵێ ئه‌و پیلان‌و ڕووداوه‌ مه‌زنه‌یه‌، به‌لای بنه‌ماڵه‌ چه‌واشه‌ بوو وخۆشگوزه‌رانه‌كانه‌وه‌، شتێكی زۆر بچووك‌و ساده‌یه‌‌و، هه‌میشه‌ ده‌یانه‌وێ به‌ شێوه‌یه‌كی زۆر ساده‌و ساكار كپی بكه‌نه‌وه‌، بۆیه‌ به‌ یوسف ده‌ڵێن: [یوسف أعرض عن هذا واستغفری‌ لذنبك إنك كنت من الخاطئین]29. یوسف ! تۆ ئه‌م كاره‌ پشتگوێ بخه‌و، له‌هیچ جێگایه‌ك باسی‌ مه‌كه‌! (دیاره‌ به‌لای ئه‌وانه‌وه‌ هه‌ر ئه‌وه‌ند به‌سه‌ بۆ تۆڵه‌و سه‌ر كۆنه‌).
زڵێخا! تۆش، بێ شك له‌هه‌ڵه‌كارانیت، ده‌بێ داوای لێبوردن بكه‌یت، (به‌ڵێ‌ له‌هه‌موو سه‌رده‌مێكدا چینی (ئوروستوقراتی) هه‌ر ئه‌وه‌ند جورئه‌ت ده‌كه‌ن‌و هه‌ر ئه‌وه‌نده‌یان لێده‌وه‌شێته‌وه‌ !.
لێره‌دا په‌رده‌ دادرایه‌وه‌و، له‌وه‌ده‌چێ پاشا هه‌رئه‌وه‌نده‌ی به‌به‌س زانیبێ به‌رامبه‌ر زوڵێخا بیكات، بۆیه‌ (یوسف) هه‌ر له‌كۆشكه‌كه‌دا لای شاژن ده‌مێنێته‌وه‌وئیش و كاری ماڵی‌ پێده‌كه‌ن، به‌ڵام خه‌ریكه‌ ئه‌و ڕووداوه‌ له‌ناو ته‌لاری پاشایه‌تیدا ده‌چێته‌ ده‌رو ژنان له‌ده‌ره‌وه‌ ده‌یڵێنه‌وه‌ ! [وقال نسوة فی‌ المدینة امرأة العزیز تراود فتاها عن نفسه قد شغفها حبا إنا لنراها فی‌ ظلال مبین]30. له‌ناوشاردا ژنان وتیان: وای ! ژنه‌كه‌ی عه‌زیز ته‌مه‌حی له‌ خوڵامه‌كه‌ی خۆی كردووه‌!، وه‌ئه‌وین‌و خۆشه‌ویستی ئه‌و لاوه‌یه‌، چۆته‌ نێو په‌رده‌ی دڵیه‌وه‌، به‌ڕاستی ئێمه‌ وای ده‌بینین به‌ئاشكرا چه‌واشه‌ بووه‌‌و سه‌ری له‌ خۆی تێكداوه‌ ! ئه‌گینا ئه‌و ژنه‌ گه‌وره‌یه‌، خێزانی ئه‌و پیاوه‌ مه‌زنه‌یه‌، چۆن ده‌چێ له‌گه‌ڵ‌ خوڵامێكی (عیبرانی) فرۆشراودا، ئه‌وینبازی بكات؟! زڵێخاش كه‌ ده‌زانێ ده‌نگ‌و باسه‌كه‌ی كه‌وتۆته‌ ده‌م ژنان، ده‌یه‌وێ به‌رامبه‌ریان فێڵ‌و فه‌ره‌جێ بكات، هه‌تا ئه‌وانیش بڵێن به‌ڕاستی زڵێخا ناهه‌قی نه‌بووه‌، كه‌ گیرۆده‌ی ئه‌وینی ئه‌و لاوه‌ بووه‌ ! بۆیه‌: [فلما سمعت بمكرهن أرسلت إلیهن وأعتدت لهن متكئاً وأتت كل واحدة منهن سكینا...] هه‌ر كه‌ ئه‌و حیله‌و فێڵه‌یه‌ی بیستن، زانی كه‌ چۆن سه‌ركۆنه‌یان كردووه‌، هه‌ڵسا میواندارییه‌كی –له‌كۆشكی خۆیدا– بۆ كردن ‌و ناردی به‌دوایاندا‌و، بۆ هه‌ریه‌كه‌یان ڕایه‌خ‌و پاڵه‌پشتی بۆ ئاماده‌ كرد، دیاره‌ دێن‌و ده‌گه‌نه‌ ته‌لاره‌كه‌و، كاتی میوه‌ خواردنیش دێت‌و، بۆ هه‌ریه‌كه‌یان چه‌قۆیه‌كی میوه‌خۆر داده‌نێ: [وقالت اخرج علیهن فلما رأینه أكبرنه وقطعن أیدیهن وقلن حاش لله ماهذا بشرا إن هذا إلا ملك كریم]31. وسه‌رقاڵی میوه‌ پاككردن ده‌بن، یان به‌چه‌قۆ خه‌ریكی پچڕاندنی گۆشت ده‌بن، جا له‌و كاته‌دا به‌ یووسف ده‌ڵێت: ده‌ ئێستا بچۆ بۆ لایان، جا كه‌ هات‌و دیتیان، هه‌موو مه‌دهوش بوون‌و چاویان بڕییه‌ یوسف‌و، له‌ملایشه‌وه‌ – بێ ئاگایانه‌ – ده‌ست‌و په‌نجه‌ی خۆیانیان بریندار كرد‌و گوتیان: بێخه‌وشی بۆ خوا ! هه‌رگیز ئه‌مه‌ ئاده‌مزاد نییه‌، ئه‌مه‌ – ببێ‌و نه‌بێ – هه‌ر فریشته‌یه‌كی به‌ڕێزه‌ !.
زڵێخا كه‌ دیتی وا ژنه‌كانی تریش، وه‌كو ئه‌و مه‌دهۆش بوون به‌ یوسف، خۆی به‌سه‌ركه‌وت‌و دانا‌و به‌ڕاشكاوانه‌ [قالت: فدلكن الذی‌ لمتنن فیه ولقد راودته عن نفسه فاستعصم ولئن لم یفعل ما آمره لیسجننّ ولیكونا من الصاغرین]32. گوتی: ئه‌وه‌بوو، كه‌ من به‌بۆنه‌یه‌وه‌ بۆمه‌ جێی قسه‌وباس‌و ته‌شه‌ری خه‌ڵكان ! ئه‌ها ئێوه‌ش چیتان لێهات به‌دیتنی ؟ ئێستاش چاك بزانن كه‌: ڕاسته‌ من بووم ته‌مه‌حم تێكرد، به‌ڵام ئه‌و زۆر په‌نای هێناو هاواری كرد كه‌ وازی لێ بهێنم، دڵنیابن ئێستاش هه‌ر وازی لێناهێنم‌و، ئه‌وه‌ سوێندی بێت، ئه‌گه‌ر ئه‌وی من ده‌مه‌وێ لێی، جێبه‌جێی نه‌كات، تووڕهه‌ڵده‌درێ بۆ به‌ندینخانه‌و بێ ده‌سه‌ڵات‌و زه‌لیل ده‌كرێت.
یوسفیش له‌ناو ئه‌و كۆمه‌ڵه‌ ژنه‌ خۆئارایشكه‌رانه‌دا، كه‌ژنان به‌سروشت هه‌میشه‌ حه‌زیان له‌خۆڕازاندنه‌وه‌‌و خۆ ده‌رخستنه‌، ده‌ستی به‌ندایه‌تی خۆی بۆ لای په‌روه‌ردگاری به‌رزه‌وه‌ ده‌كاو ده‌كه‌وێته‌ موناجات: [قال رب السجن أحب إلی‌ّ مما یدعوننی‌ الیه وإلا تصرف عنی‌ كیدهن أصب إلیهن وأكن من الجاهلین]33. و ده‌ڵێ: په‌روه‌ردگارم ! به‌ندیخانه‌م لا زۆر باشتره‌، له‌و كاره‌ی ئه‌وان بانگم ده‌كه‌ن بۆی، ئه‌ر بۆ خۆت فێڵی ئه‌وانه‌م لێ لانه‌ده‌یت، مه‌یلم ده‌چی بۆ لایان‌و ده‌چمه‌ ڕیزی نه‌زان‌و نه‌فامانه‌وه‌. (یوسف چه‌ند خۆی به‌پاك بزانێ، هێشتای پێویستی هه‌ر به‌ په‌نای زیاتری خوایه‌، بۆیه‌ ئه‌و موناجات‌و هاواره‌ی لێ به‌رزه‌وه‌بوو). ئینجا خواش به‌هانایه‌وه‌ هاتوو، هیوای له‌دڵی ئه‌واندا بڕی كه‌ له‌ یووسف شتێ هه‌ڵكڕێنن، بۆ خۆیشی تۆكمه‌تر بوو له‌ پشت هه‌ڵكردن لێیان: [فاستجاب له ربه فصرف عنه كیدكن إنه هو السمیع العلیم]34.
پاش ئه‌وه‌ هیچیان له‌ یووسف سه‌وز نه‌كرد‌و هه‌ڕه‌شه‌كانیان یووسفی نه‌رم نه‌كردو، ئاهه‌نگێكی –بۆ ژنانی ناوداری‌ نێو شار وه‌كو خۆی‌– گێڕاو كوڕه‌ لاوه‌كه‌ی بۆ نمایشكردن‌و، ئه‌وانیش به‌بینینی مه‌ستبوون‌و ئه‌قڵیان له‌ده‌ست دا، شاژنیش به‌ڕاشكاوانه‌ ددانی نا به‌داوه‌كه‌دا كه‌: ئه‌م ته‌ماحی له‌و لاوه‌ كردووه‌.ئه‌وه‌ش سوێندی بێت، ده‌بێ فڕه‌ بدرێته‌ زیندانه‌وه‌ ئه‌گه‌ر وه‌ڵامی داخوازییه‌كه‌ی نه‌داته‌وه‌، لاوه‌كه‌ش زیندانی بۆ خۆی هه‌ڵبژارد... پاش ئه‌م هه‌موو به‌ڵگانه‌ بۆ خاوێنی یوسف، كۆشكی پاشایه‌تی وابه‌چاك ده‌زانێ كه‌ بۆ ماوه‌یه‌ك – ئه‌گه‌رچی پاك‌و بێ گوناحیشه‌ – لاه‌وه‌كه‌ زیندانی بكرێ، به‌ڵكو له‌پێش چاوه‌وه‌ نه‌مێنێ‌و، ورده‌ ورده‌ له‌بیر بچێته‌وه‌ !
دیاره‌ ئه‌وانه‌ی له‌ كه‌ش‌وهه‌وای (ئورستوقڕاتیه‌ت)دا ده‌ژین‌و، له‌وجۆره‌ ته‌لارانه‌دان، ڕه‌نگ‌وڕوخساری جاهیلیه‌تیان لێ نیشتووه‌، بۆیه‌ له‌باتی زیندانكردنی تاوانبارو، ئازادكردنی بێ تاوان، ده‌چن به‌پێچه‌وانه‌وه‌ كارده‌كه‌ن ! یوسفی‌ به‌ریی بۆ زیندان‌و، شاژن – پاش ئیعتیراف – به‌هه‌زار ئاو شۆرایه‌وه‌ !
جا من ئه‌وه‌ی مه‌به‌ستم بوو له‌ گێڕانه‌وه‌ی ئه‌م داستانه‌دا، تا ئێره‌بوو، چونكه‌ تا ئێره‌ پتر په‌یوه‌ندی به‌ ژنانه‌وه‌ هه‌یه‌، جا ئیبتیلاو به‌ڵاكانی یووسف – ماوه‌ی مانه‌وه‌ی له‌ به‌ندینخانه‌و لێ نه‌پرسینه‌وه‌ی، بۆ دوایی خه‌ودیتنی پاشاو، لێكدانه‌وه‌ی ته‌نها لای یووسف‌و، نه‌هاتنه‌ ده‌ری له‌ زیندان، پاش ئه‌وه‌ پاشا ناردی به‌دوایدا، تا ڕاگه‌یه‌نراوێك له‌ كۆشكی پاشایه‌تیه‌وه‌ ده‌رده‌چێ، تێیدا پاكانه‌ بۆ یووسف بكا، بۆ ماوه‌یه‌كی تر ده‌بێته‌ وه‌زیری (ئابووریی)‌و، برا لاساره‌كانی – ئه‌وانه‌ی خستیانه‌ بیره‌كه‌و فرۆشتیان – لێیان ده‌قه‌ومێ‌و دێنه‌ لای یووسف بۆ گه‌نم‌وجۆو دانه‌وێڵه‌.... تاد ئه‌مانه‌ گشت سه‌ر ده‌نێینه‌وه‌. مه‌به‌ستیش له‌م داستانه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ژنانیش – وه‌كو پیاوان – ناهه‌قیی ده‌كه‌ن‌و، ده‌چنه‌ ناو تاوانه‌وه‌و،، به‌ حیله‌وئیفتیراو ده‌سه‌لاَتی‌خۆیان، خه‌ڵكی‌بێ تاوان ده‌نێرنه‌ گرتووخانه‌كانه‌وه‌و، خۆشیان وه‌ك سووره‌ی بانان بۆی ده‌رده‌چن !
مه‌به‌ست ئه‌وه‌یه‌ وه‌كو گوتمان كه‌ ئه‌م ئاده‌مزاده‌یه‌ – به‌ژن‌و به‌پیاوه‌وه‌ – چاكیان هه‌یه‌و خراپیشیان هه‌یه‌، هیچ لایه‌كیان خۆی به‌ فریـــشته‌ دانه‌نێ‌و، به‌رامبه‌ره‌كــــه‌ی به‌شه‌یتــــان ! ئه‌وی كاره‌كانی پاك‌و جوان‌و جــــــــوامێرانه‌ بـــــوو، بێ شك خۆیشی چاك‌و پاكه‌، بێگۆمان پێچه‌وانه‌كه‌یشی، مایه‌ی خراپی‌و نالــــه‌باریه‌.