شیعرو شاعیران لە ڕوانگەى ئیسلامەوە.؟

(وَالشُّعَرَاءُ يَتَّبِعُهُمْ الْغَاوُونَ) بێ باوەڕەکان پێیان وابوو کە موحەممەد ﷺ شاعیرە، خواش فەرمووى: پێغەمبەر شاعیر نیە، چونکە شاعیران کەسانێکن کە گومڕاکان و لادەرانى ڕێى هەق پەیڕەوییان لێ دەکەن، ئەوانەى وا لە شەرعى خوا لایانداوە، بەڵام خۆ موحەممەد ﷺ کۆمەڵێکى دڵپاک و دەستپاک و داوێن پاک شوێنى کەوتوون.. شیعرو هۆنراوەش هەندێکى ناپەسەندو (مەکروهە)، هەندێکى ترى حەرام و یاساغە، بڕێکیشى دروست و ڕەوایە، ئیمامى (موسلیم) لە (عەمر)ەوە دەڵێ: ڕۆژێ لە پاشکۆى پێغەمبەردا ﷺ بە سوارى ولآخ دەڕۆیشتین، فەرمووى: ((هل معك من شعر أمية بن أبي الصلت شىء)). (صحيح مسلم، كتاب الشعر، حديث : ‏4280) لە شیعرەکانى (ئوممەییە) شتێکت لەبەرە.؟ وتم: بەڵێ، فەرمووى: ((هيه))! ئەوسا منیش تانزیکەى (100) سەد بەیتێکم بۆگوت، کەوابوو لەبەر کردنى شیعرى چاک و پاک و پڕمانا حیکمەت و گرنگى پێدانیشى شتێکى زۆر باشە.

بەڵێ.. شیعرو هۆنراوە بەشە چاکەکەى چاکەو، خراپەکەشى خراپە، واتە: ئەوەى بەیانى ڕاستیى و ئەخلاق و قییەم ئەکات، دیارە ئەوە چاکەو لەئیسلامدا پەسەندە، ئەوەیشى شتى حەرام و یاساغ لە پێش چاوى مرۆڤدا جوان دەکات، حەرام و یاساغە. بۆیە بەو شێوەیەش قورئان باسى دەکات، چونکە گەلێ جار لە لایەن شاعیرانەوە باوى مرۆڤى ترسنۆک دەدرێ بەسەر مرۆڤى ئازاو بلیمەتدا! وە ناڕەوا دەکرێ بە ڕەوا! بۆیە پەیامبەرى خۆشەویستمان ﷺ دەفەرموێ: ((لأن يمتلئ جوف رجل قيحا يريه، خير من أن يمتلئ شعرا)). (صحيح البخاري، كتاب الأدب، باب ما يكره أن يكون الغالب على الإنسان الشعر، حديث : ‏5809‏. صحيح مسلم، كتاب الشعر، حديث : ‏4288‏) واتە: ئەگەر پیاوێ گەدەو ڕیخۆڵەى خۆى پڕ بکا لە کێماوو خوێناوى دوژەهییان، تا ڕیخۆڵەکانى خراپ دەبن، زۆر لەوە بۆى باشترە کە دڵ و دەروونى خۆى پڕ بکا لەشیعر! حەسسان کاتێ دیفاع و بەرگرى لە پەیامبەر ﷺ دەکات بە ئەبوسوفیان دەڵێ:

هَجَوْتَ محمدا فأجبتُ عنهُ         وعندالله في ذاك الجزاءُ
وإن أبي ووالدتي وعِرْضِي         لِعرضِ محمد منكم وِقاءُ
أتشتمه وَلَستَ له بِكُفْؤ            فَشرُكُما لِخيركُما الفداءُ
لساني صارمٌ لاعيبَ فيهِ          وبحري لا تكـدره الدِّلاءُ


والله أعلم

ئەحمەد كاكە مەحموود