زۆرترین خوێندراوە
دیداری به‌رێز مامۆستا عه‌لی باپیرماناو واتاى (حیجر).؟وته‌ی به‌رێز مامۆستا ئیبراهیم مه‌ردوخی‌ئایا ژنان دەتوانن فێری هەموو زانیارییەک ببن.؟وشەى (عسى) لە قورئاندا.؟گەلێک شۆڕش نەکات نە فەرهەنگى هەیە، نە نیشتمان.وەسیەت بۆ باب و دایک و خزمان پێویستە.!پەیوەندی دەوڵەتان و مافی ھاوڵاتیان و بێگانەکان (الأجانب) لە ئیسلامدا.!دیداری به‌رێز كاك كامیلی حاجی عه‌لی
دیداری به‌رێز كاك كامیلی حاجی عه‌لی
دیداری به‌رێز كاك كامیلی حاجی عه‌لی ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسیی بزووتنه‌وه‌ی ئیسلامیی
– سه‌ره‌تای ناسینم له‌گه‌ڵ مامۆستا مه‌لا ئه‌حمه‌د له ساڵی 977 – 978 له ناوچه‌ی پێنجوێن بوو، له‌وێ له مزگه‌وتێك دامه‌زرابوو به‌نده‌ش فه‌رمانبه‌رێكی حكومی بووم له‌وێ، دوای ئه‌وه به‌نده گه‌ڕامه‌وه بۆ سلێمانی و مامۆستا گه‌رایه‌وه بۆ ناوچه‌ی هه‌ڵه‌بجه‌و ده‌وروبه‌ری كه له سیروان جێگیربوو، وه له ساڵی 987 له‌و كاته‌وه‌ی كه له سیروان بوو له‌گه‌ڵی ئاشنا بووم و رۆژ به رۆژ په‌یوه‌ندی نێوانمان باشتر ده‌بوو .
– به‌و ناسینه‌ی له گه‌ڵی هه‌مبوو هه‌ڵسه‌نگاندنی به‌نده بۆ ئه‌و به‌رێزه ئه‌وه‌یه كه مامۆستا هه‌موو جوهدێكی ئه‌وه بوو كه بتوانێت به پێی ( كیتاب و سوننه‌ت ) هه‌ڵسوكه‌وت بكات ، خه‌ڵكانی موسڵمانیشی هانده‌دا كه هه‌مان نه‌هج وه‌رگرێت، وه هه‌رده‌م له گه‌ڵ فیقهی واقیع و عه‌قڵی سه‌رده‌م ته‌فاهومێكی باشی هه‌بوو، ئه‌و هۆیه بوو كه لاوان و گه‌نجان حه‌زیان له نووسینه‌كانیی و گوێ بیستی وتاره‌كانی بوون له وتاره‌كانی رۆژی هه‌ینیی و بۆنه ئایینی و شوێنه گشتی یه‌كاندا، هه‌روه‌ها ژیرانه‌و مه‌نهه‌جیانه دژ به‌ڕه‌فتاره دیكتاتۆریه‌كانی به‌غدا ده‌وه‌ستایه‌وه‌و هه‌رده‌م ڕاشكاوانه ده‌دوا ڕایده‌گه‌یاند كه رژێمه‌كانی یه‌ك له دوایه‌كه‌كانی به‌غدا به‌رانبه‌ر میلله‌تی كورد سته‌مكار بوون.
– به‌ڵێ بانگه‌وازو هیجره‌ت و جیهاد ره‌نگی دابویه‌وه له‌و زانایه‌داو به عه‌مه‌لی به‌شداری له جیهادو خه‌باتی كرد تا رۆژی گیان له ده‌ستدانی، نووسینه‌كانیی و وتاره‌كانی شاهیدی ده‌ده‌ن له‌سه‌ر ره‌سه‌نایه‌تی بانگه‌وازه‌كه‌ی ، وه به كرده‌وه له گۆره‌پانه‌كه‌دا به مرۆڤێكی راست و دروست ناو ده‌برا.
- ئه‌و به‌رێزه كه‌سایه‌تێكی سه‌رده‌میانه بوو – وه له فه‌تواداندا بوێر بوو، له‌گه‌ڵ بارودۆخه‌كه‌دا ده‌گونجا، شۆرشگێڕێكی ڕه‌وشت به‌رزو نه‌پساو بوو ، به ئارام بوو – ئاواته‌كانی به‌رز ڕاگرتنی مه‌كانه‌تی شه‌ریعه‌تی ئیسلامی بوو، هیواو ئاوات و ئامانجی پیاده‌كردنی عه‌داله‌تی ئیسلامی بوو له ناو ریزه‌كانی میلله‌ته‌كه‌یدا – هه‌ستی نه‌ته‌وایه‌تی به‌رز بوو كه له سایه‌ی ئیسلامی پیرۆزدا سنودار بێت، خه‌ڵكێكی زۆر به هۆی نووسینه‌كانی و وتاره‌كانی به‌هره‌مه‌ندبوون، هه‌رده‌م ناوی به‌رێزی به چاكساز كارێك ( ناسیحول ئه‌مین )ێك تا رۆژی دوایی ئه‌و ناوه‌ی هه‌ر ده‌مێنێته‌وه.
- په‌یاممان بۆ خۆمان و براو قوتابیانی ئه‌و سه‌ركرده به‌رێزه هه‌وڵدانی بێوچانمانه بۆ ته‌واو كردنی ئاواته‌كانیی و پابه‌ندبوونمانه به (كیتا ب و سونه‌ته)، هه‌روه‌ها به‌رده‌وام بوونمان له موقاوه‌مه كردن دژ به سته‌مكاران و ئه‌وانه‌ی مافی مرۆڤ فه‌رامۆش ده‌كه‌ن، داواشمان ئه‌وه‌یه له ته‌واوی بنه‌ماڵه‌ی به‌رێزیان كارێك بكه‌ن دۆستانی مامۆستا مه‌لا ئه‌حمه‌د دڵ خۆش كه‌ن، هه‌روه‌ها داوامان ئه‌وه‌یه گه‌نجان و لاوانی كورد زمان هه‌رده‌م ته‌فسیره‌كه‌ی بخوێننه‌وه چونكه به ئاسانی حاڵی ده‌بن، زوو شاره‌زا ده‌بن له قورئانی پیرۆز.
كامیل حاجی عه‌لی
دیداری به‌رێز كاك كامیلی حاجی عه‌لی ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسیی بزووتنه‌وه‌ی ئیسلامیی
– سه‌ره‌تای ناسینم له‌گه‌ڵ مامۆستا مه‌لا ئه‌حمه‌د له ساڵی 977 – 978 له ناوچه‌ی پێنجوێن بوو، له‌وێ له مزگه‌وتێك دامه‌زرابوو به‌نده‌ش فه‌رمانبه‌رێكی حكومی بووم له‌وێ، دوای ئه‌وه به‌نده گه‌ڕامه‌وه بۆ سلێمانی و مامۆستا گه‌رایه‌وه بۆ ناوچه‌ی هه‌ڵه‌بجه‌و ده‌وروبه‌ری كه له سیروان جێگیربوو، وه له ساڵی 987 له‌و كاته‌وه‌ی كه له سیروان بوو له‌گه‌ڵی ئاشنا بووم و رۆژ به رۆژ په‌یوه‌ندی نێوانمان باشتر ده‌بوو .
– به‌و ناسینه‌ی له گه‌ڵی هه‌مبوو هه‌ڵسه‌نگاندنی به‌نده بۆ ئه‌و به‌رێزه ئه‌وه‌یه كه مامۆستا هه‌موو جوهدێكی ئه‌وه بوو كه بتوانێت به پێی ( كیتاب و سوننه‌ت ) هه‌ڵسوكه‌وت بكات ، خه‌ڵكانی موسڵمانیشی هانده‌دا كه هه‌مان نه‌هج وه‌رگرێت، وه هه‌رده‌م له گه‌ڵ فیقهی واقیع و عه‌قڵی سه‌رده‌م ته‌فاهومێكی باشی هه‌بوو، ئه‌و هۆیه بوو كه لاوان و گه‌نجان حه‌زیان له نووسینه‌كانیی و گوێ بیستی وتاره‌كانی بوون له وتاره‌كانی رۆژی هه‌ینیی و بۆنه ئایینی و شوێنه گشتی یه‌كاندا، هه‌روه‌ها ژیرانه‌و مه‌نهه‌جیانه دژ به‌ڕه‌فتاره دیكتاتۆریه‌كانی به‌غدا ده‌وه‌ستایه‌وه‌و هه‌رده‌م ڕاشكاوانه ده‌دوا ڕایده‌گه‌یاند كه رژێمه‌كانی یه‌ك له دوایه‌كه‌كانی به‌غدا به‌رانبه‌ر میلله‌تی كورد سته‌مكار بوون.
– به‌ڵێ بانگه‌وازو هیجره‌ت و جیهاد ره‌نگی دابویه‌وه له‌و زانایه‌داو به عه‌مه‌لی به‌شداری له جیهادو خه‌باتی كرد تا رۆژی گیان له ده‌ستدانی، نووسینه‌كانیی و وتاره‌كانی شاهیدی ده‌ده‌ن له‌سه‌ر ره‌سه‌نایه‌تی بانگه‌وازه‌كه‌ی ، وه به كرده‌وه له گۆره‌پانه‌كه‌دا به مرۆڤێكی راست و دروست ناو ده‌برا.
- ئه‌و به‌رێزه كه‌سایه‌تێكی سه‌رده‌میانه بوو – وه له فه‌تواداندا بوێر بوو، له‌گه‌ڵ بارودۆخه‌كه‌دا ده‌گونجا، شۆرشگێڕێكی ڕه‌وشت به‌رزو نه‌پساو بوو ، به ئارام بوو – ئاواته‌كانی به‌رز ڕاگرتنی مه‌كانه‌تی شه‌ریعه‌تی ئیسلامی بوو، هیواو ئاوات و ئامانجی پیاده‌كردنی عه‌داله‌تی ئیسلامی بوو له ناو ریزه‌كانی میلله‌ته‌كه‌یدا – هه‌ستی نه‌ته‌وایه‌تی به‌رز بوو كه له سایه‌ی ئیسلامی پیرۆزدا سنودار بێت، خه‌ڵكێكی زۆر به هۆی نووسینه‌كانی و وتاره‌كانی به‌هره‌مه‌ندبوون، هه‌رده‌م ناوی به‌رێزی به چاكساز كارێك ( ناسیحول ئه‌مین )ێك تا رۆژی دوایی ئه‌و ناوه‌ی هه‌ر ده‌مێنێته‌وه.
- په‌یاممان بۆ خۆمان و براو قوتابیانی ئه‌و سه‌ركرده به‌رێزه هه‌وڵدانی بێوچانمانه بۆ ته‌واو كردنی ئاواته‌كانیی و پابه‌ندبوونمانه به (كیتا ب و سونه‌ته)، هه‌روه‌ها به‌رده‌وام بوونمان له موقاوه‌مه كردن دژ به سته‌مكاران و ئه‌وانه‌ی مافی مرۆڤ فه‌رامۆش ده‌كه‌ن، داواشمان ئه‌وه‌یه له ته‌واوی بنه‌ماڵه‌ی به‌رێزیان كارێك بكه‌ن دۆستانی مامۆستا مه‌لا ئه‌حمه‌د دڵ خۆش كه‌ن، هه‌روه‌ها داوامان ئه‌وه‌یه گه‌نجان و لاوانی كورد زمان هه‌رده‌م ته‌فسیره‌كه‌ی بخوێننه‌وه چونكه به ئاسانی حاڵی ده‌بن، زوو شاره‌زا ده‌بن له قورئانی پیرۆز.
كامیل حاجی عه‌لی
بەروار2020/03/30سەردان 621
دیداری به‌رێز مامۆستا شێخ محمد به‌رزنجی دیداری به‌رێز مامۆستا شێخ صدیق عبدالعزيز دیداری به‌رێز مامۆستا صلاح الدین محمد دیداری به‌رێز مامۆستا محه‌ممه‌د عومه‌ر دیداری به‌رێز مامۆستا عه‌لی باپیر دیمانه‌ی به‌رێز مامۆستا محمد بازیانی دیداری یەكەمی به‌رێز مامۆستا كرێكار دیداری به‌رێز كاك فازیل به‌شاره‌تی دیداری به‌رێز كاك كامیل محمود دیداری به‌رێز كاك عبدالرحمن عبدالرحیم دیداری به‌رێز كاك موشیر گه‌ڵاڵیی وته‌ی به‌رێز مامۆستا ئیبراهیم مه‌ردوخی دیداری به‌رێز مامۆستا ئیكرام كه‌ریم دیداری به‌رێز مامۆستا مه‌لا به‌شیر خه‌لیه‌ل حه‌داد دیداری به‌رێز دكتۆر خالد ساڵح محه‌مه‌د
