دیداری‌ به‌رێز كاك كامیلی‌ حاجی‌ عه‌لی‌
دیداری‌ به‌رێز كاك كامیلی‌ حاجی‌ عه‌لی‌

             دیداری‌ به‌رێز كاك كامیلی‌ حاجی‌ عه‌لی‌ ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی سیاسیی بزووتنه‌وه‌ی‌ ئیسلامیی

– سه‌ره‌تای‌ ناسینم له‌گه‌ڵ مامۆستا مه‌لا ئه‌حمه‌د له‌ ساڵی‌ 977 – 978 له‌ ناوچه‌ی‌ پێنجوێن بوو، له‌وێ‌ له‌ مزگه‌وتێك دامه‌زرابوو به‌نده‌ش فه‌رمانبه‌رێكی‌ حكومی‌ بووم له‌وێ‌، دوای‌ ئه‌وه‌ به‌نده‌ گه‌ڕامه‌وه‌ بۆ سلێمانی‌ و مامۆستا گه‌رایه‌وه‌ بۆ ناوچه‌ی‌ هه‌ڵه‌بجه‌و ده‌وروبه‌ری‌ كه‌ له‌ سیروان جێگیربوو،  وه‌ له‌ ساڵی‌ 987  له‌و كاته‌وه‌ی‌ كه‌ له‌ سیروان بوو له‌گه‌ڵی‌ ئاشنا بووم و رۆژ به‌ رۆژ په‌یوه‌ندی‌ نێوانمان باشتر ده‌بوو .
 
–  به‌و ناسینه‌ی‌ له‌ گه‌ڵی‌ هه‌مبوو هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ به‌نده‌ بۆ ئه‌و به‌رێزه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ مامۆستا هه‌موو جوهدێكی‌ ئه‌وه‌ بوو كه‌ بتوانێت به‌ پێی‌ ( كیتاب و سوننه‌ت ) هه‌ڵسوكه‌وت بكات ، خه‌ڵكانی‌ موسڵمانیشی‌ هانده‌دا كه‌ هه‌مان نه‌هج وه‌رگرێت، وه‌ هه‌رده‌م له‌ گه‌ڵ فیقهی‌ واقیع و عه‌قڵی‌ سه‌رده‌م ته‌فاهومێكی‌ باشی‌ هه‌بوو، ئه‌و هۆیه‌ بوو كه‌ لاوان و گه‌نجان حه‌زیان له‌ نووسینه‌كانیی‌ و گوێ‌ بیستی‌ وتاره‌كانی‌ بوون له‌ وتاره‌كانی‌ رۆژی‌ هه‌ینیی‌ و بۆنه‌ ئایینی‌ و شوێنه‌ گشتی‌ یه‌كاندا، هه‌روه‌ها ژیرانه‌و مه‌نهه‌جیانه‌ دژ  به‌ڕه‌فتاره‌ دیكتاتۆریه‌كانی‌ به‌غدا ده‌وه‌ستایه‌وه‌و هه‌رده‌م ڕاشكاوانه‌ ده‌دوا ڕایده‌گه‌یاند كه‌ رژێمه‌كانی‌ یه‌ك له‌ دوایه‌كه‌كانی‌ به‌غدا به‌رانبه‌ر میلله‌تی‌ كورد سته‌مكار بوون.
 
– به‌ڵێ‌ بانگه‌وازو هیجره‌ت و جیهاد ره‌نگی‌ دابویه‌وه‌ له‌و زانایه‌داو به‌ عه‌مه‌لی‌ به‌شداری‌ له‌ جیهادو خه‌باتی‌ كرد تا رۆژی‌ گیان له‌ ده‌ستدانی‌، نووسینه‌كانیی‌ و وتاره‌كانی‌ شاهیدی‌ ده‌ده‌ن له‌سه‌ر ره‌سه‌نایه‌تی‌ بانگه‌وازه‌كه‌ی‌  ، وه‌ به‌ كرده‌وه‌ له‌ گۆره‌پانه‌كه‌دا به‌ مرۆڤێكی‌ راست و دروست ناو ده‌برا.

 - ئه‌و به‌رێزه‌ كه‌سایه‌تێكی‌ سه‌رده‌میانه‌ بوو – وه‌  له‌ فه‌تواداندا بوێر بوو، له‌گه‌ڵ بارودۆخه‌كه‌دا ده‌گونجا،  شۆرشگێڕێكی‌ ڕه‌وشت به‌رزو نه‌پساو بوو ، به‌ ئارام بوو – ئاواته‌كانی‌ به‌رز ڕاگرتنی‌ مه‌كانه‌تی‌ شه‌ریعه‌تی‌ ئیسلامی‌ بوو،  هیواو ئاوات و ئامانجی‌ پیاده‌كردنی‌ عه‌داله‌تی‌ ئیسلامی‌ بوو له‌ ناو ریزه‌كانی‌ میلله‌ته‌كه‌یدا – هه‌ستی‌ نه‌ته‌وایه‌تی‌ به‌رز بوو كه‌ له‌ سایه‌ی‌ ئیسلامی‌ پیرۆزدا سنودار بێت، خه‌ڵكێكی‌ زۆر به‌ هۆی‌ نووسینه‌كانی‌ و وتاره‌كانی‌ به‌هره‌مه‌ندبوون، هه‌رده‌م ناوی‌ به‌رێزی‌ به‌ چاكساز كارێك ( ناسیحول ئه‌مین )ێك تا رۆژی‌ دوایی‌ ئه‌و ناوه‌ی‌ هه‌ر ده‌مێنێته‌وه‌.

- په‌یاممان بۆ خۆمان و براو قوتابیانی‌ ئه‌و سه‌ركرده‌ به‌رێزه‌ هه‌وڵدانی‌ بێوچانمانه‌ بۆ ته‌واو كردنی‌ ئاواته‌كانیی‌ و پابه‌ندبوونمانه‌ به‌ (كیتا ب و سونه‌ته‌)، هه‌روه‌ها به‌رده‌وام بوونمان له‌ موقاوه‌مه‌ كردن دژ به‌ سته‌مكاران و ئه‌وانه‌ی‌ مافی‌ مرۆڤ  فه‌رامۆش ده‌كه‌ن، داواشمان ئه‌وه‌یه‌ له‌ ته‌واوی‌ بنه‌ماڵه‌ی‌ به‌رێزیان كارێك بكه‌ن دۆستانی‌ مامۆستا مه‌لا ئه‌حمه‌د دڵ خۆش كه‌ن، هه‌روه‌ها داوامان ئه‌وه‌یه‌ گه‌نجان و لاوانی‌ كورد زمان هه‌رده‌م ته‌فسیره‌كه‌ی‌ بخوێننه‌وه‌ چونكه‌ به‌ ئاسانی‌ حاڵی‌ ده‌بن، زوو شاره‌زا ده‌بن له‌ قورئانی‌ پیرۆز.

كامیل حاجی‌ عه‌لی‌

بەروار2020/03/30سەردان 537