ئەم جۆرە ژنانە مەخوازن.؟!

(حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهَاتُكُمْ) دایکتان، واتە: دایکى خۆتان و دایکى باوک و دایکى دایک حەرامە (وبناتكم وأخواتكم) و کچانتان و خوشکانتان، کوڕەزاو کچەزایش.. هەروا خوشکى باوک و دایکیى بن، یان هەر باوکى یان دایکى بن (وعماتكم) و پورتان خوشکى باوک (وخالاتكم) پوورتان (خوشکى دایک) (وبنات الأخ وبنات الأخت) کچى براو کچى خوشک (برازاو خوشکەزا) (وأمهاتكم اللاتى أرضعنكم) ئەو ژنانەى بەساوایى شیریان پێداون (دایکى شیریتان) (وأخواتكم من الرضاعة) ئەو کچانەى هاوشیرتان بوون ( وأمهات نسائكم ) و دایکى ژنانتان (خەسووتان) (وربائبكم اللاتى في حجوركم) و ئەو کچانەى خۆتان بەخێوتان کردون (زڕ کچ، کۆڵەبەس) (من نسائكم اللاتي دخلتم بهن) لەو ژنانەبن کە ئێوە چووبنە لایان. بەڵێ ئەگەر ژنان پێش چوونەلایان تەڵاقدران، ئەر کچەکانیان مارە بکەن قەیدى نییە (فإن لم تكونوا دخلتم بهن) خۆ ئەگەر لەگەڵیان نەخەوتبوون (فلا جناح عليكم) گوناحێکتان لەسەر ناکەوآ کچەکانیان مارە بکەن، واتە: ئەر ئەو دایکە نیکاح کرا بۆ باب، پاشان- بەر لە گواستنەوە- تەڵاقدرا، کوڕ دەتوانێ کچەکەى مارە بکات، بەڵام پێچەوانەکەى نابێت (وحلائل أبنائكم الذين من أصلابكم) هەروەها قەدەغەیە حەڵاڵى ئەو کوڕانەیشتان مارەبکەن، کە بەراستى لە پشتى خۆتان بن، واتە: بووک، دیارە ئەمە ژنى کوڕەزاو کچەزایش ئەگرێتەوە، لەم ئایەتەوە وەردەگیرێ کە ژنى بەکوڕ کراو (دَعِيّ) مارەکردنى یاساغ نییە.. ئەمەش بەئاشکرا تر لەسورەتى (ئەحزاب:37)دا هاتووە: (فلما قضى زيد منها وطرا زوجناكها لكى لا يكون على المؤمنين حرج في أزواج أدعيائهم إذا قضوا منهن وطرا وكان أمر الله مفعولا ) وە لە سوورەتى (ئەحزاب:4)دا دەفەرموێ: (وماجعل أدعيائكم أبنائكم ذلكم قولكم بأفوا هكم) دیسان لە سوورەتى (ئەحزاب:)دا هاتووە: ( ما كان محمد أبا أحد من رجالكم ). مارەکردنى ژنى کوڕى شیریش قەدەغەیە، لە فەرمودەیەکى (متفق عليه)دا هاتووە: ((..يَحْرُمُ من الرضاع مايَحْرُمُ من النَّسَبِ..)). (صحيح البخاري، كتاب الشهادات، باب الشهادة على الأنساب، حديث : ‏2523) واتە: هەر ژنێک بەهۆى (نەسەب)و ڕشتەوە مارەکردنى حەرام بێت، بێگومان بەشیر خواردنیش حەرام دەبێت. (وأن تجمعوا بين الأختين) دوو خوشکیش پێکەوە کۆ بکەنەوەو بیانکەنە هاوسەرى خۆتان ڕەوا نیە، واتە: نابێ دوو خوشک بکەیتە ژنى خۆت لە یەک کاتدا، دوو پووریش، یان ژنێک و پوورى هەروا (إلا ماقد سلف) مەگەر لە رابووردوودا بەسەرتانا هاتبێ، لەسەردەمى نەزانى و نەفامییدا کردبێتان، ئەوە تێپەڕیوەو لەسەرتان ناکەوێ (إن الله كان غفورا رحيما) بەراستیى خوا سەبارەت بەوانە، هەمیشە و بەردەوام زۆر لێبوردەو دلۆڤان  و میهرەبانە.

چەند رێنماییەکى گرنگ لەو بارەوە: شێوەکانى ژن مارەکردنى سەردەمى جاهیلیەت، ئەو شێوەیان نەبێ ئیسلام ددانى پێداناوە هەموو جۆرەکانى ترى حەرامە، بەتایبەتى ژنى باوک (باوەژن) هەر بەمارەکردنى لەلایەن باوکەوە لەکوڕ قەدەغە دەبێ، وە بەفەرموودەى (موتەواتر)یش ژن لەگەڵ پووردا، وە لەگەڵ دایکى ژنەکە خۆیدا، سەرجێیی لەگەڵ کرابا یانا؟ خۆ ئەگەر مارەى بکا، پاشان بەر لەچوونەلاى تەڵاقى بدا، دەتوانێ کچەکەى مارە بکا، وەک لە فەرموودەدا هاتووە: ((إذا نَكَحَ الرجلُ المرأةَ فلا يَحِلّ له أن يتزوجَ أمَّها، دَخَلَ بالبنت أو لم يَدْخُلْ، وإذا تزوج الأم فلم يدخل بها ثم طلقها فإن شاء تزوج البنت)). (قال الشيخ محمد البرزنجى: إعتمادا على ما بين يدي من المصادر، الحديث ضعيف الإسناد، وإن كان لمتنه ما يشهد له، وقد أخرجه الترمذي، وقال هذا حديث لا يصح من قبل إسناده) واتە: هەرکە پیاو ژنێکى مارەکرد، بۆى نییە دایکەکەشى بخوازێ، ئیتر سەرجێیى لەگەڵ کچەکەدا کردبێت، یان نا، بەڵام ئەگەر دایکەکەى خواست و، پێش سەرجێیى تەڵاقى دا، دەتوانێ کچەکەى بخوازێ. دایکى شیریى و کچ و خوشکەکانى (بەمەرجەکانى خۆى) کە لە کتێبەکاندا نووسراون، هەروەها پورو برازاو خوشکەزاى شیریى، و بەهۆى ژن خواستنیشەوە باوەژن (تێکەڵى لەگەڵ کرابێ یان نا)، کۆڵەوەس (زڕکچ) ئەگەر لەگەڵ دایکەکەیدا دەستى تێکەڵ کردبێ، بووک، کوڕەکەى چووبێتە لاى یان نا؟ (قورتوبیى) دەڵێ: هەرکاتێ پیاوێ ژنێکى مارە کردو، نیکاحەکەى بە تاڵ دەرچوو، سەرجێیشى لەگەڵ کرد، ئیتر بۆ بابیى  و بۆ کوڕیى و بۆ باپیرەیى  و بۆ هەموو نەوەکانى ئەو پیاوە حەرام دەبێ.


ئەحمەد كاكە مەحموود