مەبەست بە (کورسی و عەرش)ى خواى گەورە چییە.؟

کورسیی خواى گەورە تەواوی ئاسمانەکان و زەویی داگرتووە، (کورسیی) لای زمانەوانەکان "أهل اللغة" بە واتای: تەختی پاشایەتی هاتووە، بەڵام ئەو کورسییەی کە خوا بۆ خۆى قایەل دەبێ و دەفەرموێ: (وسع كرسيه) مەبەست جێ پێی پەروەردگار خۆیەتى-جل جلاله-، وەک (ئیبن عەباس) دەفەرموێت: (الْكُرْسِيُ: مَوْضِعُ الْقَدَمَيْنِ، والْعَرْشُ لا يَقْدُرُ قدْرَەُ إلاّ اللهُ عَزَوجَلّ) (رواه الحاكم في المستدرك، وقال إنه على شرط الشيخين، وقد روي مرفوعا، والصواب أنه موقوف عن إبن عباس) واتە: کورسی جێ پێی پەروەردگارە، وە عەرشیش ئەندازەکەى بێجگە لەخودا کەس نایزانێ.  بەڵێ هەر ئەمە کە ئیبن (عەباس) دەیڵێ، ڕاو بۆچوونی زاناکانى سەلەفیشە، ئەم ڕیوایەتەیش کە دەڵێ: مەبەست بە (کورسیی) زانست و زانیاریی خوایەو، (تأویل)یشى دەکەن، ڕیوایەتێکى پارێزراو نییە، دیسانەوە ئەو ڕیوایەتەش کە دەڵێت: مەبەست بە (کورسیی) هەر عەرشە، (ئیبن کەسیر) دەڵێت- ئەوەیش ریوایەتێکی لاوازە.
شایەنی باسە (عرش)یش لە تەواوی دروستکراوەکانی خوا " بە کورسیشەوە، وەک (ئەبوزەر) دەیگێڕێتەوە" زۆر گەورە ترە، ئەبووزەر دەڵێ ((أن النبـي ﷺ قال: ما السَمَواتُ السَبْعُ والأرَضُونَ السَبْعُ عِنْدَ الْكُرْسِي إلا كَحَلْقَةٍ مُلقَاةٍ في أرض فُلاةٍ، وأَنَ فَضْلَ الْعَرْشِ على الْكُرْسِي كَفْضْلِ الْفُلاَةِ على تِلْكَ الْحَلْقة)). (والحديث له طرق، وقد رواه أبوحاتم وابن حبان في صحيحه وأحمد في مسنده وغيرهم. وضعفه الشيخ الألبانى.. لكن ورد هذا الحديث بلفظ وسند آخر قريب من هذه الرواية صححها الألباني فى سلسلة الأحاديث الصحيحة برقم: 109) واتە: پێغەمبەر ﷺ فەرموویەتی: هەر حەوت ئاسمانەکان و هەر حەوت زەوییەکە لە چاو (کورسی)یدا، دەڵێیت ئەڵقەیەکەو خراوەتە زەوییەکى چۆلأ و کاکی بە کاکیی، ئەوسا عەرشیش لە چاو (کورسیی)یدا دەڵێیت ئەو زەوییە کاکی بەکاکییەیە کە ئەو ئەڵقەیە تێ فرێ درابێ. وە ئێمەش هەر بەو جۆرە کە خواى گەورە باسی "عەرش و کورسیى" بۆ خۆى کردووە و سەلەف مانایان بۆ کردوین باوەڕمان پێیەتى، بێ هیچ (تەئویل) و (تعطيل)ێک.

والله أعلم.

ئەحمەد كاكە مەحموود