بەدەست هێنانى (وەسیلە) چۆن دەبێ:

پەیداکردنى هەر هۆیەکى خۆ نزیک کردنەوە بەخواوە واجیبە، زانایان لەپێناسەى (وسیلە)دا دەڵێن: ( فكل قربة هى وسيلة تقرب من رضا الله، وعليه فكل الأعمال الصالحة هى وسيلة) هەموو کارێکى چاک و باش هۆکارى نزیکبوونەوەیە لە خوا، کەوابوو گش ئاکارێکى باش (وەسیلە)یە. وە لەفەرموودەى صەحیح دا هاتووە:

((ما تَقَرّبَ إلَيَّ عَبْدٌ بشئ أَحَبّ إلَىّ مما افْتَرَضْتُ عَلَيْهِ)).(صحيح، صححه الألباني في السلسلة الصحيحة 1640) واتە: هیچ بەندەیەک ناتوانآ بەباشترو چاکتر لە فەرزەکان، لەمنەوە نزیک بێتەوە.
(وەسیلە) بە جێگاو بارەگایەکى هەرەبەرزیش لە بەهەشتدا دەڵێن، وەک پێغەمبەر دەفەرموێ: ئەوى بانگ ببیسێ و پاشان بڵێ: ((اللهم ربّ هذه الدعوةِ التامةِ، والصلاةِ القائمةِ، آتِ محمداً الؤسِيلةَ والفَضِيلَةَ، ؤابْعَثْهُ مَقاماً محموداً الذىِ ؤعَدْتَهُ )).(صحيح البخاري 597) شەفاعەتى منى بۆ پێویست دەبێ، یان دەفەرموێ: ((ثم سَلُوا لىَ الوسيلةَ، فإنها منزلة فى الجنة لا تنبغى إلا لعبد من عباد الله، وأرجو أن أكون أناهو، فمن سأل لى الوسيلة حلت له الشفاعةُ)).(إسناده صحيح على شرط مسلم، وأخرجه في صحيحه في الصلاة 384).

ڕوونکردنەوەیەک: 

راڤەکارانى قورئان یەکدەنگن کە (وەسیلە) بریتیە لە: هەموو کاروکردەوەیەکى چاک. (ئالووسى) دەڵێ: هەندێ کەس لەڕێى ئەم ئایەتەى: (وابتغوا إليه الوسيلة..)وە، پەنا دەبەنەبەر (صاڵحان)و چاکان و دەیانکەنە (وەسیلە)ـى نێوان خواو بەندەکانیى و، خاتریان دەبەنە بەر خواو دەڵێن: (أَلّلهُمَّ إنا نُقْسِمُ عليك بفلان أنْ تُعْطِيَنَا كذا)، هەشیانە پەنا دەبەنە بەر مردوو، یان بەر پیاو چاکێکى نادیار و (غاییب)و دەڵێ: (يا فلانُ أدعُ الله تعالى ليرزقنى كذا وكذا) وادەزانن ئەوە بەکارهێنانى (وەسیلە)یە! فەرموودەیەکى ئاواش لە پێغەمبەرەوە ﷺ دەگێڕنەوە: ((إذا أعْيَتكم الأمورُ فعليكم بأهل القبور، أوفاستغيثوا بأهل القبور)).(قال شيخ الإسلام ابن تيمية: (هو كذب باتفاق أهل المعرفة)، مجموع الفتاوى 11/293) جا لەم سۆنگەیەوە (ئالووسیى) -پاش ئەوە کە ڕێدەدا (تەوەسسول) بە پێغەمبەر ﷺ لە حاڵى ژیان و مردندا بکرێت, ئەگەرچى ئەوەى پێ باشە کە هەر بە ناوەکانى خواوەبێ - دەڵێت: زۆرجار خەڵکێک پەنا دەبەنە بەر (ئەولیا)کان، بە مردوویی، یان لە ژیاندا, دەڵێ:

(يا سيدي فلان أغِثْنِى..) بێ شک ئەم جۆرە تەوەسسول و پەنا بردنە بەر، شیاوى موسڵمان نیەو، نابێ نزیکى بکەوێتەوە، بەڵکو گەلێ لە زاناکانمان بە (شیرک)یشیان داناوە، خۆ ئاشکرایە هەر کەسێک هاوار لە زیندوویەک (غاییب), یان لەمردوویەکى نادیار دەکات، وادەزانێ دەسەڵاتى هێنانى خێرو لادانى شەڕى هەیە! ئەگینا ئەو هاوارە ناکات.! هەق و راستیى ئەمەیە کە: پێویستە موسڵمان لە هەموو جۆرە شتێکى ئاوا دوور بگرێ و، تەنیاو تەنیا لە خوا هاوار بکات. (تەبەرانیى) دەڵێ: لەسەردەمى پێغەمبەردا ﷺ دوو ڕازییەک -مونافیق- زۆر ئازارى موسڵمانەکانى دەدا، ئینجا ئەبوبەکر (خوا لێى رازیى بێ) گوتى: بابچین پەنا بەرینە بەر پێغەمبەر ﷺ بەڵکو لەم دووڕووە ڕزگاربین، ئەویش ﷺ فەرمووى: (( إنه لا يُسْتَغاثُ بِي، إنما يُسْتَغاثُ بالله تعالى )). (قال الهيثمي في مجمع الزوائد جـ10 / 159: رواه الطبراني ورجاله رجال الصحيح غير ابن لهيعة وهو حسن الحديث0 قلت: ابن لهيعة ضعيف مختلط إلا في رواية العبادلة عنه، وهذه ليست منها، وقد ذكر بعض العلماء هذا الحديث في كتبهم كابن تيمية وغيره وسقته هناك كشاهد على موضوع سد الذرائع التي أنا بصدد الحديث عنها، وضعفه بعض أهل العلم)  پەنا بەمن نابرێ، بەڵکو هەر خوایە پەناى پێ دەبرێ. بێ شک هاوارو پەنا بردنە بەر گۆڕو گۆڕستان، کارێکە دەبێ خۆمانى لێ دوور بگرین، بەتایبەتى خەڵکە بەفام و خاوەن ئاوەزەکان، ئینجا ئەمەش کە بەیناو بەین کابراى پەنابەر موشکیلەکەى جێبەجێ دەبێ، نابێ ببێتە مایەى شەرعییەتدان بەو هاوارو هانایە، چونکە بێگومان ئەو بەدەمەوەهاتنە، (ئیبتلا)و (فیتنە)یە، خۆ هەندێ جاریش (شەیتان) خۆى دەکاتە کەسە هاوار بۆ براوەکەو، هاوار کەرەکەش بەو شکڵ و سیماى شەیتانە، وا دەزانێ ئەوکەسەیە ئەم هاناى پێ بردووە، بێ لەوەش بە (کەرامەت)ـى دەزانێ بۆى! جا بۆ پتر بە ئاگابوون لەم مەسەلەیە، دەتوانى خۆت تەماشایەکى تەفسیرى (ئالووسیى) بکەیت.

والله أعلم

ئەحمەد كاكە مەحموود