زۆرترین خوێندراوە
دیداری به‌رێز مامۆستا عه‌لی باپیرماناو واتاى (حیجر).؟وته‌ی به‌رێز مامۆستا ئیبراهیم مه‌ردوخی‌ئایا ژنان دەتوانن فێری هەموو زانیارییەک ببن.؟وشەى (عسى) لە قورئاندا.؟گەلێک شۆڕش نەکات نە فەرهەنگى هەیە، نە نیشتمان.وەسیەت بۆ باب و دایک و خزمان پێویستە.!پەیوەندی دەوڵەتان و مافی ھاوڵاتیان و بێگانەکان (الأجانب) لە ئیسلامدا.!دیداری به‌رێز مامۆستا ئیكرام كه‌ریم
دیداری ماڵپه‌ڕی مامۆستا ئه‌حمه‌د كاكه مه‌حموود له‌گه‌ڵ به‌رێز مامۆستا ئیكرام كه‌ریم نووسه‌رو رۆشنبیرو ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسیی پێشووی بزووتنه‌وه‌ی ئیسلامیی
بسم الله الرحمن الرحیم
(ڕوناكبیر... بۆشایی دروست ده‌كات...)
وه‌لاَمی پ/1
له راستیدا مامۆستا مه‌لا ئه‌حمه‌د زانایه‌كی روناكبیرو سه‌ركرده‌یه‌كی گه‌وره بوو، له‌بنه‌ماڵه‌یه‌كی هه‌ژار بوو به‌لاَم لێبران و وابه‌سته‌بوونی به‌زانست و زانایانه‌وه ده‌رگای رێزو گه‌وره‌یی بۆ كرده‌وه‌و توانی به ماوه‌یه‌كی كه‌م پێشره‌وتی گه‌وره بكات. ئه‌وه‌ی مامۆستای والێكرد زوو گه‌وره ببێ به رای من سێ شتی سه‌ره‌كی بوو:
یه‌كه‌م: جه‌وهه‌ری خۆی.
دووه‌م: كامڵیی مامۆستا مه‌لا عوسمان.
سێیه‌م: وه‌رگرتنی فه‌همی حه‌ره‌كی بۆ ئیسلام.
مامۆستا به ره‌حمه‌ت بێت خۆی پیاوێكی گه‌وهه‌ردار بوو، زیره‌ك بوو، زوو له شته‌كان ئه‌گه‌یشت ، دڵ وتیشكی كراوه بوو بۆ زانست و زانیاری ، ده‌زگای وه‌رگرتنی به‌هێز بوو، بۆیه له مامۆستاو هاورێكانیه‌وه هه‌رچی په‌خش بكرایه ئه‌یتوانی وه‌ریبگرێته‌وه و سه‌ر له نوێ په‌خشی بكاته‌وه، مامۆستا مه‌لا عوسمانی رێبه‌رو مامۆستاشی به ره‌حمه‌ت بێت پیاوێكی كامڵ بوو، وابه‌سته بوونی مامۆستا ئه‌حمه‌د به‌و كامڵتره له خۆی روشدی زیاتری پێداو گه‌یاندیه كاروانی زانایانی ئیشكه‌ر..
مه‌حوی شاعیر نهێنی گه‌وره بوونی مرۆڤی موسڵمان له پێنج شتدا ئه‌بینی كه‌وا ئه‌زانین ئه‌م مامۆستا به‌رێزه له‌و شتانه به‌هره‌مه‌ند بووبوو، مه‌حوی ئه‌فه‌رموێ:
ئیخلاص ئه‌گه‌ر بوو (فبها) گه‌ر نه‌بوو ئه‌بێ * كه‌سبی بكه‌ی به (ته‌زكیه)ی ئه‌خلاق و نه‌فسی دوون
وابه‌سته به كامڵتر له‌خۆت و زیكری ده‌وام و تابیعی سووننه‌ی سه‌نییه بوون ، سوپاس بۆ خوا مامۆستا وابه‌سته بوونی به كامڵێكی وه‌ك مامۆستا مه‌لا عوسمانه‌وه له نێوان هه‌ردو ته‌زكیه‌كه‌و هه‌ردوو ئیتیباعه‌كه‌دا راگرتبوو، ئه‌و فه‌همه‌ی حه‌ره‌كیه‌ی كه هه‌یبوو بۆ ئیسلام عاملێكی تر بوو له‌و عامله زۆرانه‌ی رۆڵیان له گه‌وره‌كردنی مامۆستا هه‌بوو، چه‌ند كه‌سی تر هه‌بوو هاوته‌مه‌ن و هاوپۆلی ئه‌و بوون، چونكه ئیسلامیان وه‌ك (فكره) و وه‌ك (حه ره كه‌ت) وه‌رنه‌گرتبوو كه‌سێكی نه‌ناسراو و ناكاریگه‌ر ده‌رچوون، كه‌چی ئه‌و ناسراویش و خاوه‌ن كاریگه‌ریش ده‌رچوو، بوویه كه‌سێكی دیاری ناو ناوه‌نده ئیسلامیه‌كه‌ی كوردستان.
له ده‌ستدانی ئه‌م زانا گه‌وره‌یه راسته بۆشایی خۆی دروست كرد، به‌لاَم إنشاْ الله جێگه‌كه‌ی هه‌ر زوو به مناڵه به‌رێزه‌كانی خۆی و لاوه دڵپرئومێده‌كانی ئیسلام پڕ ئه‌بێته‌وه‌و، شوكر بۆ خوا ره‌حمی ئیسلام ده‌یان و سه‌دانی تری وه‌ك مامۆستا مه‌لا ئه‌حمه‌دی لێ دێته ده‌ره‌وه..
ئیسلام توانی چه‌ندان خه‌لیفه‌ی گه‌وره‌ی وه‌ك (ئه‌بوبه‌كر و عومه‌رو عوسمان و عه‌لی) و چه‌ندان پێشه‌وای دینی وه‌ك (شافعیی و ابوحه‌نیفه و ئه‌وزاعی و نه‌وه‌وی و ئیبن ته‌یمیه و ئیبن قه‌یم مامۆستا مه‌لا عوسمان و مامۆستا مه‌لا ئه‌حمه‌دی كاكه محمود) و چه‌ندان سه‌ركرده‌ی سه‌ربازی وه‌ك (صلاح الدین و محمد فاتح و بێبرێس و خالدی كوری وه‌لید دروست بكات ، شاعیر به هه‌ڵه‌دا چووه كه ده‌ڵێ:
حلف الزمان لیأتین بمثله
حنث یمینك یا زمان فكفر
وه‌لامی پ/2
بانگه‌وازو هیجره‌ت و جیهاد سێ كۆڵه‌كه‌ی بزافی ئه‌م دینه‌ن، له ژیانی مامۆستا ره‌نگیان دابوویه‌وه، قاڵبوونه‌وه‌ی له ناو بانگه‌وازو ئیسلامی حه‌ره‌كیدا ده‌م و قه‌ڵه‌می مامۆستای به‌راده‌یه‌ك چالاك كردبوو كه زۆری نه‌برد به وتاره‌كانی دوانگه‌ی مزگه‌وتی سیروانی لای هه‌ڵه‌بجه‌ی شه‌هید و نوسینه جۆر به‌جۆره‌كانی بوویه په‌ناگا بۆ لاوانی ئیسلامی و ئه‌و زاته به‌رێزه‌یان زیاترو زیاتر خسته خولیای رێكخستن و ئه‌ویش خستیه خولیای هیجره‌ت و هیجره‌تیش خستیه خولیای ئیعدادو جیهاده‌وه.. زانایان قۆناغه‌كانی بانگه‌وازی ئیسلامی و به پێی ئاماژه‌كانی فه‌رموده‌ی پێغه‌مبه‌ریش (ص) كه ئه‌فه‌رموێ:( علیكم بالجماعة والسمع والطاعة والهجرة والجهاد) ده‌كه‌نه پێنج قۆناغ: قۆناغی رێكخستن و جه‌مع دروست كردن كه له ده‌وری (فكره‌یه‌ك) كۆیان بكه‌یته‌وه، ئه‌و فیكره‌یه ئامانجه‌كان دیاری بكات و هه‌وادارانی بخاته خولیای دیاری كردنی هه‌نگاوه‌كانی ده‌ستخستنی ئه‌و ئامانجانه‌و په‌یدا كردنی ئالیه‌ت و هۆكاره گونجاوه‌كان بۆ گه‌یشتن به‌و ئامانجه. قۆناغی دامه‌زراندنی (سمع وطاعة) بۆ پێره‌وپرۆگرام ئه‌بێت به پله‌ی یه‌كه‌م و پاشان بۆ ئه‌میرو گه‌وره‌ی ئه‌و جه‌معه ئه‌بێت، خوای گه‌وره‌ش هه‌روا ئه‌فه‌رموێ: (ولایعصینك فی معروف) پێغه‌مبه‌ریش (ص) هه‌روا ده‌فه‌رموێ:(لاطاعة فی معصیة الله انما الطاعة فی المعروف) قۆناغی هیجره‌ت كه كاتی تێگه‌یشتنی (كه‌وادر) و هێزی فیكری و سه‌ربازی یه‌كانه له ناو ئه‌و جه‌معه‌دا و رێی ی تێ ئه‌چێ به‌بێ هیجره‌ت كردن بواری خێردانه‌وه‌یان بۆ نه‌ره‌خسێ. قۆناغی جیهاد كردن كه هه‌ندێ له زانایان له‌وانه عبدالله عزام به دوو قۆناغی پێكه‌وه گرێدراو له گه‌ڵ (ئیعداد)دا باسیان ئه‌كات وئه‌فه‌رموێ ئه‌میان سه‌ره‌تایه بۆ ئه‌ویان و ئه‌وه‌ش نهێنی ریزبه‌ندی فه‌رموده‌كه‌یه كه ئه‌فه‌رموێ(الجماعة) پاشان (السمع و الطاعة) پاشان (الهجرة الجهاد).
له راستیدا ئه‌م قۆناغانه ره‌نگیان دابوویه‌وه له ژیانی مامۆستادا و هه‌ر كه‌س كتێبی (سیاسه‌ت له ئیسلامدا)ی بخوێنێته‌وه كه له ساڵی 1986دا نووسیویه‌تی به ڕوونی ئه‌وه‌ی بۆ ده‌رده‌كه‌وێ كه مامۆستا له خولیای جه‌مع دروست كردن و هیجره‌ت و جیهاددا بووه‌و ئه‌وه‌ش بوو كه له ساڵی 1987دا له گه‌ڵ زانایانی هه‌ڵه‌بجه‌دا رێگه‌ی هیجره‌تی گرته به‌رو له‌وێش ڕانه‌وه‌ستا تا جیهادی حیزبی به‌عسی راگه‌یاند.
وه‌لاَمی پ/3
له پرسیاره‌كه‌ی پێشودا وه‌لاَمی ئه‌م پرسیاره‌شمان داوه‌ته‌وه.
وه‌لاَمی پ/4
كاریگه‌ری مامۆستا له سه‌ر ڕه‌وتی جیهادی ئه‌وه‌نده‌ی من له نزیكه‌وه ئاگام لێی بووبێت مامۆستا زۆر سوور بوو له سه‌ر پاراستنی گیانی موقاوه‌ت و جیهاد كردن له ناو بزووتنه‌وه‌دا له هه‌مان كاتدا زۆر به ته‌نگ ئه‌وه‌شه‌وه بوو كه په‌یوه‌ندی دۆستانه‌و هاوپه‌یمانێتی بپارێزێ، زۆر به‌وه داخی ئه‌خوارد كه ئه‌ندامێك له دێ یان كادێرێك لێره به گیانی به‌ر پرسیارێتی یه‌وه هه‌ڵس وكه‌وتی نه‌كردایه، یان نیشانه‌ی پرسیاری له سه‌ر بزووتنه‌وه دروست بكردایه، حه‌زی له‌وه بوو كه رێز له خاوه‌ن سابقه‌كان بگیرێت له ناو بزوتنه‌وه‌دا، رێز له پسپۆری وتایبه‌تمه‌ندیش بگیرێت، حه‌زی واش بوو كه هه‌میشه ناوچه‌یه‌كی ئازاد له بنده‌ستی بزووتنه‌وه‌دا هه‌بێت بۆ رۆژی ته‌نگانه‌و بۆ كاری خولكردنه‌وه‌و په‌روه‌رده‌ی پته‌وتری موجاهدین ، له‌م گۆرانكاریه خێراییانه‌ی ئه‌م دواییه‌شدا مامۆستا رۆڵی به‌رچاوی هه‌بوو، حه‌زی به برایی و ته‌بایی ئه‌كرد، شتی گه‌وره‌ی زۆر خرایه به‌رده‌می كه‌چی ئه‌و كردی به ژێر پێی برایه‌تیداو باجی ئه‌و هه‌ڵویسته‌شی داو لێشمان نه‌بیست لێی په‌شیمان بێت.
وه‌لاَمی پ/5
ئه‌بێ په‌یامی من چی بێت بۆ هاورێ و هاورێبازانی یان دۆست و هه‌وادارانی مامۆستا جگه له‌وه‌ی كه خوای گه‌وره ئه‌فه‌رموێ: (ولقد وصینا الذین اوتوا الكتاب من قبلكم وایاكم ان اتقوالله ) ئه‌مه ئه‌و وه‌سیه‌ته گه‌وره‌و سه‌نگینه‌یه كه خوای گه‌وره ئه‌هلی كیتابی پێش ئێمه‌ی پێ وه‌سیه‌ت كردووه‌و وه‌سیه‌تی بۆ ئێمه‌ش پێكردووه‌و تا قیامه‌تیش هه‌ر به‌رده‌وامه.. ئه‌و وه‌سیه‌ته‌ی كه زانای به‌رز (ئیبن ته‌یمیه) كتێبێكی سه‌ربه‌خۆی له سه‌ر ئه‌و ئایه‌ته داناوه به ناوی (الوصیة الكبری)،(ئێمه ئه‌هلی كیتابی پێش ئێوه‌مان نه‌سیحه‌ت كردووه و ئێوه‌ش نه‌سیحه‌ت ئه‌كه‌ین كه خۆتان له عاجزی خوا بپارێزن).
ئه‌وه‌ش ئه‌خوازێ كه دو شتی گه‌وره هه‌یه بیزانین:
یه‌كه‌م: زانینی هه‌موو ئه‌و شتانه‌ی كه خوا پێی خۆشه به‌نده‌كانی بیڵێن و بیكه‌ن.
دووه‌م: زانینی هه‌موو ئه‌و شتانه‌ی كه خوای گه‌وره پێی ناخۆشه بیڵێن و بیكه‌ن.
ئیبن ره‌جه‌بی حه‌نبه‌ل ئه‌فه‌رموی: (كیف یكون فی المتقین من لایدری ما تبقی).
هه‌موو ئه‌و شتانه‌ش كه خوا پێخۆشه‌و لێی رازییه له قورئان و فه‌رموده شیرینه‌كانی پێغه‌مبه‌ردا(ص) هه‌یه، به هه‌مان شێوه هه‌موو ئه‌وانه‌ش كه خوا پێی ناخۆشه‌و عاجز ده‌بێ له به‌نده كه بیانڵێت و بیانكات له قورئان و له فه‌رموده پیرۆزه‌كانی پێغه‌مبه‌ردا هه‌ن و زانایه‌كی گه‌وره‌ی وه‌ك (سعید حوی)ش له كتێبی (جندالله ثقافة و أخلاقا)دا هه‌ندێكی زۆریانی كردۆته‌وه. جا ئه‌گه‌ر له ژێر رۆشنایی ئه‌م فه‌رموده پیرۆزه‌ی خوادا بجوڵێینه‌وه ئه‌وه ده‌بێ بڵێن:
1/ هه‌موو ئه‌و لایه‌نه چاك و باشانه‌ی كه بزووتنه‌وه‌ی ئیسلامی و سه‌ركرده‌و كادرانی هه‌یانبووه پێویسته بۆ نه‌وه‌ی نوێ باس بكرێن و هه‌موو ئه‌و لایه‌نه ناچاك و هه‌ڵس و كه‌وته ناباشانه‌ی هه‌بووه و برینییان كردۆته‌وه جه‌سته‌ی بزووتنه‌وه‌وه و ئێستا قه‌تماغه‌یان به‌ستووه ، جارێكی تر نه‌كولێنرێته‌وه و لێی بگه‌رێین گۆشت بگرێته‌وه و سارێژببێت.
2/ ئه‌و برایه‌تییه‌ی كه له نێوان كادێران و ئه‌ندامانی ره‌وته جیهادییه‌كه‌دا له هه‌ر كوێ هه‌ن دروست بووه و یه‌ك گیان و یه‌ك جه‌سته‌ی بۆ دروست كردوون، به چاوی خۆشه‌ویستییه‌وه سه‌یریان بكه‌ین و هه‌وڵ بده‌ین به‌هێز تربن نه‌وه‌ك یاده‌وه‌ری تاڵی رۆژانی نه‌هامه‌تیان به بیر بهێنرێته‌وه‌و دڵه‌كان له یه‌ك عاجز بكرێن چونكه برایه‌تی دروست كردن ئامانجێكی گه‌وره‌یه به راده‌یه‌ك پێغه‌مبه‌ری خوا (ص) كه هه‌ست به كزبوونی ئه‌كات له نێوان (ابوذر) و (بیلال) دا به بۆنه‌ی ئه‌و قسه‌یه‌وه كه ئه‌بوزه‌ر به‌رانبه‌ر به (بیلال) ووتی: (یا ابن السودا‌ء ) پێغه‌مبه‌ر (ص) فه‌رموی: (انك امرء فیك جاهلیة) له درێژایی ته‌مه‌نی پێغه‌مبه‌ردا (ص) بڕوا ناكه‌م هه‌ڵوێستی ئه‌وه‌نده زبری به‌رانبه‌ر به هاورێیانی نواندبێت، نهێنی یه‌كه‌شی ئه‌وه‌یه كه ((برایه‌تی)) له ئیسلامدا ئه‌وه ئه‌هێنێ كاتێك یه‌كێك به مه‌به‌ست یان به‌بێ مه‌به‌ست ترسناكی له‌سه‌ر دروست كرد پێی بووترێ (نه‌فام) یان پێی بووترێ: تۆ هێشتا نه‌فامیت تێدا ماوه! واز بێنه له ده‌مارگیری، بۆگه‌نه.
یه‌ك په‌یامی ترم هه‌یه و حه‌ز ده‌كه‌م لێره‌دا رایبگه‌یه‌نم ئه‌ویش ئه‌وه‌یه گه‌شه‌ی ئیسلامی و ره‌وتی ئیسلامی په‌یوه‌ندی زۆری به دڵ و زوبانی موسڵمانه‌وه هه‌یه با هه‌موو خۆمان فێری ئه‌وه بكه‌ین به زمان شتێك نه‌ڵێین زیان به ئیسلام و ئه‌هلی ئیسلام بگه‌یه‌نێت، موسڵمانان تووشی شه‌ری لابه‌لایی بكات یان ناچاری وه‌لاَم و وه‌لاَمدانه‌وه‌ی بێ سه‌مه‌ریان بكات، با به دڵیش كه‌س خۆی له برا موسڵمانه‌كه‌ی به چاكتر نه‌زانێ، كێ ئه‌زانێ خوا تۆی قه‌بووڵ كردووه، یان كێ ئه‌زانێ كه خوا له سه‌ر فلاَنه شت و فیساره شت له تۆ عاجز نییه، یان كێ ئه‌ڵێ ئه‌وه‌ی تۆ به كه‌م سه‌یری ئه‌كه‌ی یه‌كێك نییه له (ئه‌تقیا ئه‌خفیا) كان.
سه‌عدی كوری ئه‌بی وه‌قاص له پێغه‌مبه‌ر (ص) ریوایه‌ت ئه‌كات كه ئه‌فه‌رموێ: (ان الله یحب العبد التقي الغني الخفي)
(اقول قولی هذا واستغفرالله لی و لكم)
20-1-2008
بەروار2020/03/30سەردان 863
دیداری به‌رێز مامۆستا شێخ محمد به‌رزنجی دیداری به‌رێز مامۆستا شێخ صدیق عبدالعزيز دیداری به‌رێز مامۆستا صلاح الدین محمد دیداری به‌رێز مامۆستا محه‌ممه‌د عومه‌ر دیداری به‌رێز مامۆستا عه‌لی باپیر دیمانه‌ی به‌رێز مامۆستا محمد بازیانی دیداری یەكەمی به‌رێز مامۆستا كرێكار دیداری به‌رێز كاك فازیل به‌شاره‌تی دیداری به‌رێز كاك كامیل محمود دیداری به‌رێز كاك عبدالرحمن عبدالرحیم دیداری به‌رێز كاك موشیر گه‌ڵاڵیی وته‌ی به‌رێز مامۆستا ئیبراهیم مه‌ردوخی دیداری به‌رێز مامۆستا ئیكرام كه‌ریم دیداری به‌رێز مامۆستا مه‌لا به‌شیر خه‌لیه‌ل حه‌داد دیداری به‌رێز دكتۆر خالد ساڵح محه‌مه‌د
