ئایا ئیسلام چۆن دەڕوانێتە (غسل العار).؟

ئایا پیادەکردنى یاساو (حد) بۆ ژنان و پیاوان و لەو جۆرە، کێ ئەنجامى دەدا..؟

ئایا بڕیارى (59)ى (29/4/2000)ز، لادان نییە لە شەرعى ئیسلامیى پیرۆز..؟

وەڵام: لەیاساى پیرۆزى شەریعەتى ئیسلامدا بەرژەوەندى مرۆڤ لە پاراستنى ئەو پێنج خاڵەدایە:

 (ئایین، مافى مرۆڤ، منداڵ و (نسل)، ئاوەزو ژیرى (عەقڵ) ، ماڵ و دارایى). ئەمانە (مەصالح )و بەرژەوەندیى و زەرورییەکانى ئادەمیزادن، مەبەست لەوەیە هەر کات یەکێ لەوانە پێشێل کرا، ژیانى ئەم دونیایەى لێ تێک دەچێ و، هەردەم فەسادو، خراپەکاریى و گێرە شێوێنى لە ژیانى مرۆڤدا دەبینرێ، سەرەڕاى ژیانى نەبڕاوەى هەمیشەیى دوا ڕۆژو ئاخیرەت/ الموافقات للشاطبـي. جا لەو سۆنگەیەوە هەرکارێ – چ لە لایەن ئافرەتیشەوە بوو – بە پێچەوانەى پاراستنى ئەو بەرژەوەندیەوە ئەنجام درا، ئێمە پێى دەڵێین تاوان و (جەریمە). ئیمامى غەزالى چەندە جوان پێناسەى بەرژەوەندییە زەرورییەکان دەکات: (ومقصود الشرع من الخلق خمسة: وهو أن يحفظ عليهم: دينهم، ونفسهم، وعقلهم، ونسلهم، ومالهم) واتە: هەر کارێ ئەو پێنج شتە بپارێزێ، لە بەرژەوەندییەکان دەدرێتە قەڵەم، وە هەر شتێکیش ببێتە هۆى فەوتاندنى هەریەکە لەوانە بە (مەفسەدە) دادەنرێ. هەر بۆیە لە ئیسلامدا (حد)و یاسا دانراوە، جا بۆ پاراستنى (ڕۆح و گیان)ى مرۆڤ، (قیصاص)و تۆڵە دا نراوە، یا بۆ لە دەست نەدانى (عەقڵ)، حەددى بۆ شەراب خواردنەوە داناوە، بۆ پاراستنى (نسل)، حەددى بۆ زینا داناوە، بۆ پاراستنى سەروەت و سامان و دارایى، حەددى دزى دیارى کردووە.
جا بۆ ئەوەى جەریمەو تاوانکارى ڕوو نەدات، شەریعەتى ئیسلام یاساى ئیصلاح و چاکسازى تاک و کۆمەڵى داڕشتووە، بە تایبەت بۆ پاراستنى (نسل)ـەکەو درێژەدان بە کاروانى ژیانێکى پڕ لە خێرو ئاسوودە، قورئان دەفەرمووێت: (وَأَنكِحُوا الأَيَامَى مِنْكُمْ وَالصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ إِنْ يَكُونُوا فُقَرَاءَ يُغْنِهِمْ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ) نور/ 32. لە فەرموودەیشدا: ((يا معشر الشباب.! من استطاع منكم الباءة فليتزوج...)).(صحيح البخاري، كتاب النكاح، باب قول النبي صلى الله عليه وسلم : من استطاع، حديث : ‏4779‏) هەر بۆ ئەو مەبەستەیە.
وە دەبێ زۆر زۆر ئاسانکارى بکرێ بۆ گەیاندنى کچ و کوڕ، ژن و پیاو بە یەکترى، بەو شێوەى کە "کوڕەکە" یان "پیاوەکە" بە کەڵکى ژن و مێردى دەهاتن،  ئەوکات پێویست دەبێتە سەر دەوڵەت و کەسوکارى خۆى، ئاسانکارى ئەو کارە پیرۆزەیە بکات، وە لە یاساى ئیسلامدا دەوڵەت و سوڵتەى سەردەم بەرپرسە بۆ ئەنجامدانى ئەو کارەیە، (کارەکەى عومەرى کوڕى عبدالعزیز) کە فەرمووى: هەرکەس تواناى شووکردن و ژن هێنانى نیە لە (بیت المال/ وەزارەتى مالیە) کار ئاسانى بۆ بکەن، بۆ هەمان مەبەستە، جا دەیان و سەدان مەشروع هەیە بۆ لابردنى (عقبات الزواج) لە بەردەم گەنج و پیردا بۆ مانەوەى (نسل).. ئەوەیە چارەسەر بۆ پاراستنى کۆمەڵگە، نەک (ئیباحییەت)و ڕێگەدان بە ژن و پیاو، چۆن بتوانن ئارەزووى خۆیان تێر بکەن ڕەوا بدرێ.!
جا پاش ئەو ئاسانکارییە شەریعەتى ئیسلام یاساى تۆڵەى (زینا)ى داناوە، تەنانەت بۆ ئەوەى هیچ کەسێ بە ئارەزووى خۆى خەڵکى تۆمەتبار نەکا بە داوێن پیسییەوە، ئێمە بە کورتى دەڵێین:

1. (وَالَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ ثُمَّ لَمْ يَأْتُوا بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاءَ فَاجْلِدُوهُمْ ثَمَانِينَ جَلْدَةً وَلاَ تَقْبَلُوا لَهُمْ شَهَادَةً أَبَدًا وَأُوْلَئِكَ هُمْ الْفَاسِقُونَ). واتە: ئەو کەسانەى ژنانى داوێن پاک و عەفیفە تۆمەتبار بکەن و، لە بەرامبەر ئەوەشەوە نەتوانن بە چوار شایەد ئیسپاتى بکەن:

أ. (80) هەشتا شەلاقیان لێ بدەن.
ب. هەرگیز شایەدییان لێ وەرمەگرن.
ج. ئەوانە بە فاسیق و سنوور بەزێن دابنێن، جیاوازیش لەمەدا نییە: ئاخۆ خزم و کەس و کارى خۆى ئەو تۆمەتەیان بۆ بکەن، یا هەرکەسێکى دیکە، هەر ئەوە تۆڵەى دەبێ.

2. (وَالَّذِينَ يَرْمُونَ أَزْواجَهُمْ وَلَمْ يَكُنْ لَهُمْ شُهَدَاءُ إِلاَّ أَنفُسُهُمْ فَشَهَادَةُ أَحَدِهِمْ أَرْبَعُ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ إِنَّهُ لَمِنْ الصَّادِقِينَ * وَالْخَامِسَةُ أَنَّ لَعْنَةَ اللَّهِ عَلَيْهِ إِنْ كَانَ مِنْ الْكَاذِبِينَ). واتە: ئەو پیاوانەى وا ژنى خۆیان تۆمەتبار دەکەن، پاشان جگە لە خۆیان شایەدیان نییە، ئەوە دەبێ چوار جار بڵێ: (أشهد بالله) لەو قسەیەمدا کردوومە لە ڕاست بێژانم، جارى پێنجەم دەڵێ: نەفرینى خوام لەسەر بێ ئەگەر لە درۆ بێژان بم. بەڵێ .. پاشان کە مێردەکە ئەو قسەو گفتوگۆیەى خۆى ئەنجامدا، ژنەکەیش لە نێو دوو حاڵەتدا قەرار دەگرێ:

أ) یا وەڵامێکى پێیە بۆ ڕەتدانەوەى ئەو تۆمەتەیە، بەم جۆرە قورئان دەفەرمووێت: (وَيَدْرَأُ عَنْهَا الْعَذَابَ أَنْ تَشْهَدَ أَرْبَعَ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ إِنَّهُ لَمِنْ الْكَاذِبِينَ * وَالْخَامِسَةَ أَنَّ غَضَبَ اللَّهِ عَلَيْهَا إِنْ كَانَ مِنْ الصَّادِقِينَ).

کە ئەو ژنەیە بەرگرى لە خۆى دەکا بەوە کە چوار جار بڵێ: ئەشهەدو (بالله) ئەو پیاوەى کە ئەو قسەیەى بۆ من هەڵبەستووە لە درۆزنانە، جا بۆ کەرتى پێنجەم بڵێ: خەشم و قینى خوا بەشم بێ، ئەگەر پیاوەکەم لە ڕاست بێژان بێ.

ب) یا هیچ وەڵامێکى نییە بۆ ڕەتکردنەوەى ئەو قسەیە، جا ئەو کاتە تۆڵەى خۆى لێ دەسێنرێ بە پێى ئەوە کە لە کتێبە فیقهییەکاندا دیارى کراوە.

بەڵێ... ئەمەیە پەرژین بۆ شعورو هەستى مرۆڤ، بە تایبەت بۆ ژنان، چونکە هیچ کەسێک بۆى نییە لە خۆیەوە هەستێ ژنێک تۆمەتبار بکا، ئەگەر چى خوشکیشى بێت، یا کچی بێت، وە یا خێزان و ژنى بێ، بۆیە ئەگەر مێردێک ژنەکەى تۆمەتبار بکات و، ژنەکەیش بە پێى بڕگەى (ئەلف) بەرگرى لە خۆى کرد، ئیتر پاش ئەو سوکایەتییەى پێى رەجوا دیتووە، بە هەتا هەتایى نابێ بگەڕێتەوە لاى، چونکە ژیان لەگەڵ پیاو و مێردى ئاوادا، پڕیەتى لە سوکایەتیی.

3. (الزَّانِيَةُ وَالزَّانِي فَاجْلِدُوا كُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا مِائَةَ جَلْدَةٍ..) واتە: ئەو ژن و پیاوەى وا زینا دەکەن، هەریەکەیان سەد شەلاقى لێ بدەن ئەگەر کچ و کوڕ بوون، وە یا ڕەجم بکرێن ئەگەر ژن بوو، یان پیاو بوو.

خوێنەرى بەڕێز.! ئەگەر سەرنجێ لەم ئایەتانەو دەیان فەرموودە بدرێ، دەبینرێ کە بە هیچ جۆرێک جیاوازى نەخراوەتە نێوان ژن و پیاوەوە، یا هەردوو وەک یەک بە پاک و خاوێن سەیر دەکرێن ئەگەر داوێن پاک بن، وە یا بە تاوانبارو بەدکارو ڕووخێنەرى یاساى مانەوەى (نسل)، ئەگەر بە ناشەرعى ئەو کارە کرابوو،! وە جێگەى سەر سوڕمانە بۆچى دەبێ تەنها ژنان ئەو داوایە بکەن کە بە ئازادانە چی دەکەن بیکەن..!؟ لە کۆمەڵگەى ئیسلامدا ژن و پیاو جیاوازیان بۆ پاداشت و تۆڵە نییە، ئێستاکە دەبینرێ ئەگەر ژنێک ئەو تاوانانە بکا کەس و کارەکەى خێرا دەبێ بیکوژنەوە، بەڵام پیاوەکە وەکو (سوورەى بانان) هیچى پێ نەوترێ، ئەوە نازانم بۆچى ئاواى لێ کراوە.؟!

سەبارەت بەوەیش کێ هەڵدەستێ بە پیادەکردنى ئەو یاساو (حەد)ـە بۆ ژنان و پیاوان لەو جۆرەیە..؟

ئیمامى قورتوبى لە تەفسیرەکەیدا دەڵێ: (لاخلاف أن الخطاب بهذا الامر للإمام ومن ناب عنه، وقيل: الخطاب للمسلمين..) زانایان کێشەیان لەوەدا نییە کە هەر دەبێ (ئیمام و پێشەواى موسڵمانان بەو کارە هەستن). واتە: هەق و مافى کەسى تر نییە، چونکە ئەو باشتر دەزانێ ئەو کۆمەڵگەیە لە فیتنەى خراپترو گەورەتر بپارێزێ، وە ئەگەر کەسێ بێ پرس و مەشۆرەت ئەو کارە بکا (تەعزیر) دەکرێ.

سەبارەت بە بڕیارى (59)ى  20/4/2000) زایینی، بە کورتى پاش لێکۆڵینەوە لەو یاساى (غسل العار)ـە، کە ژمارە (59)ى دراوەتێ بەم شێوەیەیە:

أ. هەرکەسێ بێ ئیسپات و لێکۆڵینەوە ژنێ تۆمەتبار بکا بە (زینا)وەو، بیکوژێ، بە قەتڵ دادەنرێ.

ب. ئەگەر کەسێ ژنەکەى یا خوشکەکەى دییت کە بە یەقین خەریکى ئەو کارەن و ئەوجا کوشتى، ئەوە (3) سێ ساڵ زیندان دەکرێ.! هیچ گومان لەوەدا نییە کە بڕگەى (ب) پڕ بە پڕ ڕوبەڕووى دەقێکى ئاشکراى قورئانى پیرۆزەو دژایەتى ئەو دەکا، چونکە ئایەتى: (الزَّانِيَةُ وَالزَّانِي فَاجْلِدُوا كُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا مِائَةَ جَلْدَةٍ..) بۆ (کچ و کوڕانە) کە بۆ یەکەم جار ئەو شتانە دەکەن، بەڵام بۆ ژنى مێرددارو شوو کردوو و پیاوى ژندارو ژنهێنەر ئەوە ڕەجمە، وەک ئیبنى عەباس دەڵێ: عومەر وتارى دەخوێندەوەو وتى: ((قال إن الله بعث محمدا ﷺ بالحق وأنزل عليه الكتاب فكان فيما أنزل عليه آية الرجم فقرأتها وعقلتها ووعيتها ورجم رسول الله ﷺ ورجمنا بعده فأخشى إن طال بالناس زمان أن يقول قائل ما نجد في كتاب الله فيضلوا بترك فريضة أنزلها الله تعالى فالرجم حق على من زنى إذا أحصن من الرجال والنساء إذا قامت به البينة أو كان الحبل أو الاعتراف وقد قرأتها " الشيخ والشيخة إذا زنيا فارجموهما البتة نكالا من الله والله عزيز حكيم)).(صحيح البخاري، كتاب الحدود، باب رجم الحبلى من الزنا إذا أحصنت، حديث: ‏6455‏. صحيح مسلم، كتاب الحدود، باب رجم الثيب في الزنى، حديث : ‏3287‏) جگە لەوانەیش پێغەمبەر ڕەجمى (ماعیز)و (غامیدیە)ى کرد، پاشان هاوەڵانیشى و دواتر تابیعین و پاشانیش جیهانى ئیسلامیى بە درێژایى مێژوو ئەوەیان ئەنجامداوە، بۆیە ئیمامى (ابن كثير) دەڵێ: (ولهذا كان هذا مذهب جمهور العلماء، واليه ذهب أبو حنيفة ومالك والشافعي رحمهم الله، وذهب الامام أحمد أنه يجب أن يجمع على الزاني المحصن بين الجلد للآية والرجم للسنة).
كما روى الامام أحمد وأهل السنن عن عبادة بن الصامت قال: قال رسول الله ﷺ: ((خذوا عني خذوا عني، قد جعل الله لهن سبيلا، البكر بالبكر جلد مأة وتغريب عام، والثيب بالثيب جلد مأة والرجم)).(صحيح مسلم، كتاب الحدود، باب حد الزنى، حديث : ‏3285‏) وە هەروەها ((ومن قتل دون عرضه..)).(ورد بلفظ (دون أهله) عند أحمد وعبد بن حميد وأبي داود والنسائي والترمذي، ((مَنْ قُتِلَ دُونَ مَالِهِ فَهُوَ شَهِيدٌ، وَمَنْ قُتِلَ دُونَ دِينِهِ فَهُوَ شَهِيدٌ، وَمَنْ قُتِلَ دُونَ دَمِهِ فَهُوَ شَهِيدٌ، وَمَنْ قُتِلَ دُونَ أَهْلِهِ فَهُوَ شَهِيدٌ)) قال الترمذي بعد أن رواه: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ. وصححه الشيخ الألباني) یش بۆ ئەوە هاتووە.

ئەمە کورتە وەڵامێک بوو بۆ ئەو پرسیارانە، وایش دەزانم ئەگەر کەسێ پیشەى هەمیشەیى ململانێ و ئینکارى نەبێ بەدادگەرانە وەرى دەگرێ و تەسلیم دەبێ.

بەڵام – لە هەمان کاتیشدا – دەڵێین پێویستە موقەدەساتى ئیسلامیى و یاساکانى بێ حورمەت نەکرێن، هەر جارەى بەناوێکەوە،! بۆچى دەبێ ڕێز لە چەند ئافرەتێکى گۆشکراوى ئەملاو ئەولا بگیردرێ،! بەڵام جیهانى ئیسلامەتیى و ملیۆنەها ئافرەتى خاوەن سەرپۆش و داوێن پاک، بێ حورمەت بکرێ و بە دواکەوتوو بدرێتە قەڵەم.!

ئێمە وا دەزانین کردنەوەى ئەو دەرگایەو شکاندنى ڕێزو یاسا ئیسلامییەکان، سەرەتاى بەڵاو نەهامەتییەکانى میللەتى کوردە، گیرو گرفت و موشکیلەکانى کوردستان کەى ئەوانەیە.؟! لەولایشەوە دڵنیاین کە ئەو هەموو گەنج و لاوو مەلاو سەییدو حاجى و موسڵمانانەى تر، هەرگیز ئەوە قبوڵ ناکەن.. هەزار ڕەحمەت لە پێشینانمان کە وتویانە: (.... لە کوێ کەوتووەو، کوندە لە کوێ دڕاوە.؟!). 

والله أعلم.

ئەحمەد كاكە مەحموود